Shutter Islands

Αδιαμφισβήτητα, η απόφαση του Ελληνικού κράτους να μετακυλήσει το βάρος του προβλήματος που προκύπτει από την διαχείριση του προσφυγικού στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι ευθυνόφοβη και αυτοκαταστροφική. 

Πιο συγκεκριμένα, τέσσερα χρόνια έπειτα από την Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας (της Συμφωνίας του Αιγαίου, όπως ονομάστηκε στην Τουρκία) είναι αδιανόητο να επικαλείται κανείς ανύπαρκτα σημεία (γεωγραφικός προσδιορισμός) της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας ως δικαιολογία της επαίσχυντης κατάστασης που επικρατεί στα νησιά. 

Η Ελλάδα συνεχίζει να εφαρμόζει τον γεωγραφικό περιορισμό αιτούντων διεθνή προστασία στα νησιά (ακόμα κι αν προς στιγμήν ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας), ένας όρος ο οποίος δεν υπάρχει πουθενά στη Κοινή Δήλωση αλλά απορρέει από την επιθυμία της Τουρκίας να μην δέχεται επιστροφές[1] προσφύγων στα εδάφη της άπαξ και μετακινηθούν στην ενδοχώρα. Αν δεχτούμε το γεγονός πως οι Τούρκοι επενδύουν στην αποσταθεροποίηση των νησιών του Αιγαίου που εμπεριέχονται στα όρια της «Γαλάζιας Πατρίδας», αυτομάτως ξεκαθαρίζει το θολό τοπίο μιας δυσερμήνευτης απαίτησης. 

Ο γεωγραφικός προσδιορισμός που εγκλωβίζει τους πρόσφυγες στα νησιά του Αιγαίου διευκολύνει φυσικά και τους Ευρωπαίους στο παζάρι τους με την Τουρκία καθώς ικανοποιεί τις απαιτήσεις του συνομιλητή τους μετακυλίοντας εξ ολοκλήρου το (πολιτικό) κόστος της διαπραγμάτευσης στην Ελλάδα. Αν οι πρόσφυγες που καταφθάνουν στα νησιά μεταφερθούν από τις Ελληνικές Αρχές στην ενδοχώρα αυτομάτως εξαιρούνται από την Συμφωνία[2] (διακόπτεται δηλαδή η ροή της χρηματοδότησης) - κάπως έτσι υποθέτουμε πως εξασφαλίζεται η συναίνεση της Ελληνικής πλευράς. 

Εν τω μεταξύ, με το σύνολο των επιστροφών στην Τουρκία να μην ξεπερνά τις δύο χιλιάδες από την Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας κι έπειτα (ο αριθμός των εισερχόμενων στην Ελλάδα από τα μέσα του Μάρτη 2016 υπολογίζεται γύρω στις 185.000), γίνεται εύκολα κατανοητό πως η συγκεκριμένη πολιτική δεν παράγει απολύτως κανένα θετικό αποτέλεσμα για την Ελλάδα.

Έχοντας αυτά τα δεδομένα κατά νου, αναρωτιέται κανείς για το βαθμό μυωπίας της κυβέρνησης η οποία φρόντισε νωρίς να σφραγίσει το παραθυράκι (το οποίο βαπτίστηκε «φάμπρικα») που είχε εφεύρει ο Σύριζα ώστε να μην ξεμείνουν από οξυγόνο οι συμπολίτες μας στα νησιά του Αιγαίου. (Έως και το καλοκαίρι του 2019, μέσω της «ευαλωτότητας» μεγάλο ποσοστό εγκλωβισμένων στα νησιά προσφύγων κατάφερνε να μετακινηθεί νόμιμα στην υπόλοιπη Ελλάδα, ακόμα κι αν η παραμονή τους στα νησιά ήταν πολύμηνη.) 

Γενικά μιλώντας, η Ελληνική πολιτική τα τελευταία χρόνια όσον αφορά το προσφυγικό δεν ξεφεύγει από τη λογική του“extend and pretend,” προσέγγιση άλλωστε η οποία σχετίζεται περισσότερο με την απουσία πολιτικής παρά με τη χάραξη της. 

Ίχνη της αγιάτρευτης - προς το παρόν – αυτής πάθησης, εμφανίζονται ακόμα και στα χείλη του πλεόν αρμόδιου, του νυν υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο οποίος άλλωστε αναφέρεται στην «Ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας» με πατερναλιστικό ύφος ως προς τους «υπανάπτυκτους», ή κάτι παρόμοιο, γείτονες εξ Ανατολών, αντιπροσωπευτικό δείγμα και ο ίδιος άλλωστε μιας κοινωνίας εγκλωβισμένης πνευματικά στο πρόσφατο παρελθόν της υλικής ευμάρειας και του εφησυχασμού που ενέπνευσε ο υπαρκτός Φουκουγιαμισμός. 

Η συνεχιζόμενη, και εντεινόμενη, αδυναμία διαχείρισης του προσφυγικού αποδεικνύεται έμπρακτα από την κυβερνητική πρόθεση για την κατασκευή mega «Προαναχωρησιακών» Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) σε Λέσβο, Σάμο, Χίο, Λέρο, Κω.

Πιθανολογούμε πως δεν πρόκειται να δούμε κλειστά κέντρα κράτησης ή «δομές», όπως ευφημιστικά ονομάζονται στα Μ.Μ.Ε., αλλά την αδιακήρυχτη (για λόγους πολιτικού κόστους) ίδρυση γκετοποιημένων κοινοτήτων προσφύγων.

Κατά συνέπεια, κανένας απολύτως σκοπός δεν επιτυγχάνεται:

-        τα γκέτο θα αποτελούν τόπους ανεξάντλητης παραγωγής ανέχειας και πόνου για τους πρόσφυγες

-        η ζημιά στο σώμα των νησιωτικών κοινωνιών όχι μονάχα θα εξακολουθεί να υφίσταται αλλά θα επιδεινώνεται καθώς άλλωστε μονιμοποιείται

-        το πρόβλημα της ασφάλειας δεν απαντάται καθότι άλλωστε η ριζοσπαστικοποίηση (και η πιθανή εργαλειοποίηση της από την Τουρκία) θα βρει πρόσφορο έδαφος στα γκέτο των νησιών.

Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου έχουν de facto εισέλθει σε έναν μετα-δημοκρατικό κόσμο, πλέον δεν φιλοξενούν hot spot, είναι hot spots, conflict zones δηλαδή.

---

[1] https://www.efsyn.gr/sites/default/files/apofasi_0.pdf

[2] «Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνευθηκε από την ΕΕ, τα ελληνικά δικαστήρια και την Τουρκία η Κοινή Δήλωση υπαγορεύει στην Ελλάδα πως αν οι άνθρωποι φύγουν από το Ανατολικό Αιγαίο τότε δεν υπάρχει περίπτωση να υπαχθούν στην "Συμφωνία"». https://www.facebook.com/dimitris.christopoulos.509/posts/2581803785427560