Πράγματι, ο μανιώδης πρώην καπνιστής-νυν ζηλωτής αντικαπνιστής εμπίμπτει στην κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που ανέκρουσαν πρύμναν σε κάποιο στάδιο της εξέλιξης απ’ τα φεγγάρια της ζωής τους - η λίστα είναι μεγάλη:
-
πρώην παραβατικός με καριέρα σε εγκληματικές ομάδες, νυν φανατικός του Ισλάμ
-
πρώην αριστεροκομμουνιστής φοιτητής, νυν εκπρόσωπος της αναχρονιστικής δεξιάς
-
πρώην μισθοφόρος στον πόλεμο του Ιράκ νυν αντιμιλιταριστής
-
σεξομανής στα 20s – θρησκόληπτη πολέμιος των εκτρώσεων στα 40s
η ψυχοπαθολογία του αναγεννημένου ανθρώπου, σαφώς μετανιωμένου για τις πράξεις του, για την «κόλαση» που έκτισε ο ίδιος χρησιμοποιώντας τα χεράκια του, τα σκέλια του ή και, εσχάτως, τα πνευμόνια του, έχει πιθανόν αναλυθεί αρκετά, απ’ όσους τελοσπάντων αναζητούν νόημα στο άλλογο των επιθυμιών μιας και το παράλογο των πράξεων μας στην τρέχουσα μόδα της ψυχολογικοποίησης της ψυχής,
στις μέρες μας πάντως, στο σαλόνι των ιατρείων των ψυχιάτρων συναντάς αποκλειστικά φανατικούς τους αντικαπνιστικού νόμου· κι όμως, όπως το γνωρίζουμε από τις Αμερικάνικες ταινίες της δεκαετίας του ’70 και του ’80, κάποτε οι ορκισμένοι πιστοί των εβδομαδιαίων συνεδριών στον ψυχαναλυτή μάλλον πως ήτανε φουγάρα!
Η συλλογική κοινωνική ψύχωση εναντίον του καπνίσματος εκκίνησε φυσικά από τις Η.Π.Α., τη χώρα που δίδαξε κατά την διάρκεια του προηγούμενου αιώνα την αισθητική του καπνίσματος, που καλλιέργησε αμέτρητους τόνους καπνού και παρήγαγε δισεκατομμύρια τσιγάρα, που έκανε το τσιγάρο αναπόσπαστο κομμάτι του μοντέρνου τρόπου ζωής μέσω του marketing, το κάπνισμα ως μέσο ενηλικίωσης, ως μια ιεροτελεστία η οποία, αν και επιβλαβής για την ατομική υγεία, ήταν μέρος μιας επιθυμητής κοινωνικής ζωής.
Από το coolness του Humphrey Bogart, τον rebel with a cigarette James Dean, την classy Audrey Hepburn και την επικίνδυνη uma therman στο pupl fiction κατά την διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, φθάσαμε, στην εκπνοή της χιλιετίας, στην κακομοιριά του εξαρτημένου καπνιστή Chandler από τα «Φιλαράκια» - στον ρόλο του παιδαγωγού συναντάμε διαχρονικά την Αμερικάνικη βιομηχανία θεάματος.
Τρία χρόνια πριν την υπογραφή του Tobacco Master Settlement Agreement (MSA) μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων καπνοβιομηχανιών και γενικών εισαγγελέων 46 πολιτειών των Η.Π.Α., το Hollywood θα αποχαιρετούσε χαμηλόφωνα το κάπνισμα με το smoke.
Στην ταινία, το τσιγάρο στέκει ως σύμβολο της ακινησίας στο πρόσωπο του ιδιοκτήτη ενός παλαιομοδίτικου καπνοπωλείου ο οποίος επί σαράντα χρόνια δεν έκλεισε ούτε μία μέρα το μαγαζί του, καθώς και την αυτοκαταστροφή στη ψυχοσύνθεση του βασανισμένου καλλιτέχνη-συγγραφέα πελάτη του. Το φιλμ των wayne wang και paul auster (καπνιστής ο ίδιος επί μισό αιώνα) είναι κιόλας ένας ύμνος στη βραδύτητα, χαρακτηριστικό άλλωστε μιας περασμένης εποχής η οποία... σήκωνε τσιγάρο!
Ακόμα κι αν πιστέψουμε δηλαδή τον Αρανίτση πως «από την Αναγέννηση και μετά οι πάντες βιάζονται», υπήρξαν ομολογουμένως στιγμές που το διάλειμμα για τσιγάρο επιτρεπόταν. Πλέον, αφιερώνουμε το διάλειμμα μας στις διαφημίσεις, όπως αυτές πολιορκούν το θυμικό μας στον τοίχο του Facebook.
Στο smoke, ο καπνοπώλης auggie δεν έκανε διακοπές σαράντα χρόνια διότι είχε το χούι, ή την λόξα για να είμαστε ακριβέστεροι, να φωτογραφίζει την πρόσοψη του μαγαζιού του κάθε πρωί στις 08:00 ακριβώς, υπόθέτουμε πως αμέσως μετά άναβε το πρώτο του τσιγάρο.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο μέσος χρήστης κοινωνικών δικτύων θα ανέβαζε καθημερινά φωτογραφίες στο Instagram από όποια γωνιά της πόλης είχε προλάβει να ζητήσει λογαριασμό, ενώ η λέξη traveler θα δέσποζε στα προφίλ των υποψήφιων εραστών στο tinder, συνδέοντας δηλαδή κατά κάποιο τρόπο τη λίμπιντο με την αέναη κίνηση-άμεση συνέπεια των ανεξάντλητων προσφορών για πάμφθηνα αεροπορικά εισιτήρια, απέχουμε πλέον μόλις λίγα κλικαρίσματα και μερικές δεκάδες ευρώ μακριά από το ιστορικό κέντρο οποιασδήποτε Ευρωπαϊκής πρωτεύουσας, παραμένουμε ωστόσο στο ημίφως όσον αφορά την κατανόηση του Άλλου - κάθε selfie τραβηγμένη μπροστά από ένα τουριστικό αξιοθέατο και ένας φορητός καθρέπτης άλλωστε την στιγμή που όταν αποφασίσεις να ταξιδέψεις ένα πράγμα οφείλεις να μην πακετάρεις στην βαλίτσα σου – τον εαυτό σου.
