εμποροπανήγυρις

Antony Gormley

 Στην αρχή, όλα έδειχναν ιδανικά. Η στάχτη στα μάτια που πετάχτηκε σε ανθρώπους του τύπου «ψηφοφόρος του Καμίνη και του Μπουτάρη» ήταν η καύση των νεκρών. Μια καλοδεχούμενη νομοθετική ρύθμιση που πολλοί υποδέχτηκαν με χαμόγελο, και πολύ καλά έκαναν. Από το να μου πολτοποιήσουν τα κοκκαλάκια, πιο καλά να στείλεις ένα φιλαράκι να αδειάσει τις στάχτες σου σε εκείνο το σημείο στο οποίο έκανε τη τελευταία του βουτιά θανάτου ο βασιλιάς Αιγέας βαπτίζοντας με το θάνατο του το ατελείωτο γαλάζιο που εκτείνεται μπροστά σου όταν στέκεσαι στο ακρωτήρι του Σούνιου. Αρκεί φυσικά να μην στείλεις ένα φιλαράκι το οποίο θα προσπαθήσει να μιμηθεί τον Walter στο The Big Lebowski (1998). Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία, ιστορία κεφιού. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία θανατικού.  

 Στην αρχή, επαναλαμβάνω, όλα εμοιαζαν ιδανικά... έως ότου να πέσει, φυσικά, στα κεφάλια μας η σκληρή πραγματικότητα. Αυτή που θέλει τη χώρα ένα πειραματικό εργαστήριο. Μπορείς να τη βγάλεις με σύνταξη 440 ευρώ και το εισιτήριο του μετρό 1.40;... και αναρίθμητα άλλα φυσικά. Πειραματικό εργαστήριο η Ελλάς; Δε θέλει και πολύ περισυλλογή, πρόκειται περί μιας ανείπωτης αλήθειας. Πάνω στα ερείπια που μόλις έχουν αρχίσει να ξεπροβάλλουν πίσω από το ατελείωτο γκρι τσιμέντο της πόλης θα τεθούν αμείλικτα ερωτήματα. Δεν πρόκειται περί εκβιασμού∙ πρόκειται περί μιας φάρσας με το στοιχείο του τραγικού να κυριαρχεί. Όποιος ξεχνά να κάνει τους απαραίτητους συσχετισμούς μεταξύ της κατάστασης μιας χώρας χρεωκοπημένης που θα κληθεί κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον να διαχειριστεί μια εξαιρετικά επίπονη κατάσταση και την επιζητούμενη κοινωνική συναίνεση για θέματα ευαίσθητα (όχι για όλους, σύμφωνοι), ψεύδεται ασύστολα. Εκτός κι αν το θέμα δεν έχει να κάνει καθόλου με μια κάποια κοινωνική συναίνεση οπότε το όλο θέμα τίθεται απλά ως εξής: You'll do what you're told!

... Έτσι λοιπόν, μας ανακοινώθηκε μια μέρα πως λίγο πριν οι στάχτες μου σταλούν μια για πάντα στο ατελείωτο γαλάζιο του αγαπημένου Αιγαίου Πελάγους, θα έχουν πιάσει τόπο! Όχι οι στάχτες μου... το γυαλιστερό μου συκώτι!! Τα πεντακάθαρα πνευμόνια μου! Η νεανική και ατίθαση καρδιά μου! Και ότι άλλο βρούνε καθαρό κει μέσα, στην επιφάνεια των πραγμάτων που κρύβει το άλυτο μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης.

 Στην επιφάνεια των πραγμάτων, στο κορμί μου απάνω, θα στηθεί μια μεγάλη  εμποροπανήγυρις, μια γορτή των καινοτόμων. Η μεγάλη γιορτή των καινoτόμων.

  Όσο η Ρουμανία θα συνεχίσει να εξάγει ζωντανή σάρκα για να καλύψει τις ηδονικές ανάγκες της Ευρώπης σχετικά με τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου σώματος σε οριζόντια θέση πάνω στο κρεβάτι η Ελλάδα θα μπει δυναμικά στο προσκήνιο προσφέροντας τις ιδανικές συνθήκες για τη χαρτογράφηση του - νεκρού αυτή τη φορά - ανθρώπινου σώματος σε οριζόντια θέση πάνω στο νοσοκομειακό κρεβάτι καλύπτοντας -ξανά!- (και) ηδονικές ανάγκες. Αναφέρομαι στην ηδονή της αθανασίας. Την κατασκευάζει ψευδαισθητικά ο καπιταλισμός, καταναλώνει τη ψευδαίσθηση ο καταναλωτής.

 Εκεί... πάνω από το ξεψυχισμένο μου πτώμα, ούτε είκοσι δεύτερα πριν η καρδιά μου σταματήσει να ριγά, βλέμματα αρπακτικά και νυστέρια κοφτερά θα εξάγουν «φαΐ», θα δημιουργήσουν πλεόνασμα. 

 Φτιάξε προσφορά, θα ‘ρθει και η ζήτηση! 

--+--

 Το τραγικό της ιστορίας αυτής είναι ότι η μεταμόσχευση σαν ιδέα όχι απλά με συναρπάζει, αλλά τη βρίσκω σχεδόν μαγική. Να χαρίζεις ζωή σε έναν κάποιον άγνωστο σε εσένα (και τι καλά που αυτός είναι άγνωστος! Κάνει τη χαρά διπλή...) άνθρωπο που υποφέρει. Σε κάποιον που περιμένει να ζήσει τη ζωή του αφότου κάποιος καλός άνθρωπος τύχει να τον σκεφτεί, αυτόν και την ανάγκη του. Να δώσω κομμάτι από τη σάρκα μου, κάτι που δε χρειάζομαι πια, ώστε να αναγεννήσω ένα άλλο φλογερό κορμί, κορμί που φλέγεται από επιθυμία για να ζήσει. Όσο πιο πολύ∙ όσο έντονα αυτός ο ίδιος γουστάρει.

 Η μεταμόσχευση είναι η επιστήμη της ιατρικής στην καλύτερη της φόρμα. Γι’ αυτόν που έμαθε στο σύντομο χρόνο της μιας ζωής πως «να δίνεται»* (με γενναιοδωρία, με τόλμη, με πάθος, με ήθος, με μέτρο, με περηφάνια και ταπεινότητα μαζί, με αρχοντιά και μαγκιά), γι’ αυτόν που λάτρεψε τις στιγμές που προσέφερε στον άλλον τον εαυτό του ολόκληρο (τα χέρια, τα πόδια, την ανδρική του περηφάνια, το χαμόγελο του, την πίκρα του, το πάθος του, την αθωότητα του, τη γλυκύτητα του, τα χρήματα του, το σπιτικό του...), γι’ αυτόν που κρατώντας για την πάρτη του μονάχα το έκκεντρο σημείο που διατάσσει την επιβίωση και το οποίο βρίσκεται κάπου μέσα του και ονομάζεται Σκέψη (αυτή που δε σε αφήνει γυμνό μπροστά στα προτάγματα του Πλάτωνα∙ αυτή που δε σε παρατά στις όχθες της λησμονιάς των αγεωμέτρητων) είναι τιμή, όχι μόνο χαρά, να μοιράσει το εντός του. Να σπείρει ζωές.

 Μονάχα όμως αν αυτός το επιθυμεί. Δεν είναι αστεία πράγματα αυτά. Η δική «μου» επιθυμία δε θεσμοποιείται έτσι απλά. Δε θεσμοποιείται γιατί είναι μια σφοδρή επιθυμία. Γιατί άλλωστε πιο σφοδρή επιθυμία από το να χαρίσεις ζωή δεν υπάρχει (ίσως υπάρχει: να αφαιρέσεις μια ζωή). 

 Ένα τέτοιο θέμα, είναι ολοφάνερο, σχετίζεται με την εμπιστοσύνη∙ εκεί που εκείνη απουσιάζει εκκωφαντικά συναντάμε την «εικαζόμενη συναίνεση». 

*[…] «η χαρά του να θυσιάζεσαι για τον άλλο ήταν από κτίσεως κόσμου η συνοδός εμπειρία όλων των ερωτικών πυρετών. Μόνον η μεταγενέστερη λεπτότητα ορισμένων διατυπώσεων μας έδειξε ότι ο έρωτας αντανακλούσε την έφεση προς έναν κόσμο πρωταρχικής ενότητας, όπου το Εγώ ήταν εξ υποθέσεως παρείσακτο», του Ευγένιου Αρανίτση, 01/05/2005. http://archive.enet.gr/online/online_print?id=80558512