Τα έθνη επιστρέφουν, τα κράτη δεν αντέχουν πια ΙI

Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι μιλούσε Ελληνικά

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είναι πρεσβευτής του Ελληνισμού όπως και ο Κουροσάβα μας εισάγει στην κουλτούρα της Ιαπωνίας μέσω του κινηματογραφικού του έργου του – για κάποιον λόγο ωστόσο ένας Αθηναίος σινεφίλ νοιώθει άνετα να αποδεχθεί αποκλειστικά τον δεύτερο ως εκπρόσωπο μιας εθνικής κουλτούρας. 

Εν τω μεταξύ, μόλις είκοσι πέντε χρόνια προηγουμένως, ο κομμουνιστής Ραφαηλίδης έγραφε πως ο Αγγελόπουλος στις ταινίες του αφηγούνταν την ιστορία του Ελληνισμού χωρίς να ανοίξει μύτη. Σήμερα, ας είμαστε ειλικρινείς, αν στο post μου για τον Αγγελόπουλο προσθέσω το hashtag “Hellenism” στο τέλος της ημέρας θα μετράω unfriend. 

Στις ταινίες του Αγγελόπουλου κυμάτισαν οι κόκκινες σημαίες, πτώματα κομμουνιστών - θύματα ενός εμφυλίου - θαμμένα στο χιόνι ξεθάβονταν αναπάντεχα γεννώντας αναστάτωση στον ενεστώτα χρόνο λαμβάνοντας παράλληλα θέση μάχης για το μέλλον. Η ιδεολογία στο έργο του ωστόσο ήταν το υπόστρωμα – η βάση του έργου του ήταν η ιστορία του Ελληνισμού, πότε με τους μύθους του, πότε με τις τραγωδίες του, αρχαίες και σύγχρονες. O Αγγελόπουλος μεταχειρίστηκε την οικουμενική γλώσσα του κινηματογράφου ώστε να μιλήσει για τον τόπο του, την ιστορία του, τη γλώσσα του (την ίδια που βάζει στα χείλη ενός Μαστρογιάνι, ενός Μπρούνο Γκαντζ ακόμα και ενός Αμερικανού σταρ του Χόλυγουντ όπως ο Χάρβει Καϊτέλ).

Κάποτε είχε δηλώσει πως μια μέρα οι ιστορικοί θα βλέπουν τις ταινίες του ώστε να ανακαλύψουν πως ήταν κάποτε η εθνική μας αρχιτεκτονική. Πράγματι, ο ιστορικός του μέλλοντος θα μελετά το Αγγελοπουλικό έργο ώστε να ανακαλύψει εκ νέου την αρχιτεκτονική του Ελληνισμού. 

Ας μην ξεχνάμε πως το 1990 «άνοιξε τα σύνορα» στα γυρίσματα της ταινίας του «Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού», τα ίδια σύνορα τα οποία σφράγισε μετά μανίας ο όχλος του «Μακεδονομάχου» Καντιώτη προαναγγέλοντας στην ουσία το εθνικό παραλήρημα του 1992 γύρω από το Μακεδονικό.

Στο Μετέωρο Βήμα του Πελαργού ένας Έλληνας βουλευτής θα εγκατέλειπε τα έδρανα της Βουλής, λίγο πριν την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ, ώστε να γίνει ένας απ’ εκείνους που στοιβάζονταν εξαθλιωμένοι στα σύνορα – το μήνυμα ήταν σαφές: αντί η Ελλάδα να περιχαρακωθεί πίσω από τα σύνορα της, κλείνοντας την πόρτα στα Βαλκάνια, προνομιακός συνομιλητής, ή έτσι ήθελε να φαντασιώνεται, των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης, θα έπρεπε να τα ανοίξει ώστε να συναντηθεί εκ νέου με την ιστορική της μοίρα, εκείνη για την οποία μας μίλησε ο Ρήγας Βελεστινλής προ διακοσίων ετών. 

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, λίγο μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Συνασπισμού και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ερήμην των Ελλήνων πολιτών αλλά και των πολιτικών τους, νοηματοδοτούσε εκ νέου την έννοια του Ελληνισμού.

Τα έθνη επιστρέφουν, τα κράτη δεν αντέχουν πια Ι

Φως Φανάρι

Αληθινή ιστορία ή Χολυγουντιανό σενάριο, η υπόθεση με τις απειλές εναντίον της ζωής του Νίκου Κοτζιά, όταν ξεκινούσε η διαπραγμάτευση για το Μακεδονικό, έχει μεγαλύτερη σημασία ως προς το σκέλος της απάντησης του Υπουργού Εξωτερικών. Ο Κοτζιάς, χωρίς να χάσει χρόνο, αναφέρθηκε σε ένα κομμάτι της άρχουσας τάξης το οποίο τον πολεμά από την πρώτη στιγμή της εκλογής του[1], ζητώντας παράλληλα επιτακτικά από τη Ν.Δ. και την Εκκλησία να σταθούν στο πλάι του.

Τοποθετώντας στο κάδρο τη Ν.Δ., και πολύ περισσότερο την Εκκλησία, δύο μέρες πριν το συλλαλητήριο της Αθήνας για το Μακεδονικό το οποίο και οι δύο φανερά υποστήριξαν, ο Υπουργός Εξωτερικών έκανε σαφές πως θεωρούσε μάλλον εγκληματική την αδιαλλαξία της αρνητικής τους στάσης στο Μακεδονικό. 

Η σχεδόν ταυτόχρονη δημόσια ευχαριστία του Κοτζιά προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη για την ανακοίνωση του - αναφορικά με τα συλλαλητήρια - στην οποία ο Βαρθολομαίος συνιστούσε ψυχραιμία από όλους, ευχαριστίες τις οποίες επανέλαβε τη μέρα του συλλαλητήριου στο Σύνταγμα, δηλώνει εμμέσως, πλην ξεκάθαρα, μια σύγκρουση συμφερόντων. 

Ο Κοτζιάς βρήκε στήριγμα (σε μία δύσκολη στιγμή για την κυβέρνηση) στο Φανάρι, θεσμικό φορέα του Ελληνισμού (σε ένα βαθμό τουλάχιστον, καθώς το Πατριαρχείο λειτουργεί εντός των ορίων της εθνικής κυριαρχίας της Τουρκίας), ένα ιστορικό πρότζεκτ αρκετά πιο ευρύχωρο και πολυσυλλεκτικό από το Ελληνικό κράτος. Καθόλου παραδόξως, άνθρωποι από κάθε γωνιά της Γης προσέφεραν πολύ καλύτερες υπηρεσίες στη χώρα σε σύγκριση με την Περιφέρεια Αττικής - ανεξαρτήτως κομματικής διοίκησης: τους ονομάζουν φιλέλληνες, είναι Έλληνες.

Έναν αιώνα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, περίπου εβδομήντα χρόνια έπειτα από το διωγμό των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη, και εξήντα χρόνια από τη φυγή των Ελλήνων από την Αλεξάνδρεια, και την Αίγυπτο γενικότερα, η επανανοηματοδότηση του «Ελληνισμού» ως έννοια με θετικό πρόσημο (όχι μόνο για Γάλλους Ελληνιστές αλλά και για τους ίδιους τους Έλληνες διανοούμενους) μένει να πραγματωθεί ως σανίδα σωτηρίας μιας χώρας που έχει απωλέσει μέρος της εθνικής της κυριαρχίας ενώ ταυτόχρονα υποφέρει από κρίση ταυτότητας η οποία όσο προϋπάντησε την οικονομική κρίση, άλλο τόσο φούντωσε έπειτα από την κανονικοποίηση της τελευταίας.

Κοντολογίς, οι Έλληνες οφείλουν να επανανοηματοδοτήσουν ότι κωδικοποιήθηκε τον 19^ο αιώνα στη Δύση ως “Hellenism” ώστε να καλυφθεί το κενό μεταξύ της ημερομηνίας του θανάτου του Σωκράτη και του αγώνα για την ελευθερία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

*

Όσοι στοιβάζονται πίσω από το Μακεδονικό κάνοντας μικροπολιτική (αλλά όχι μόνο, δεν πρόκειται για μια αποκλειστικά χρησιμοθηρική σχέση, εκφράζουν κιόλας τις ιδέες τους, φοβικές και μεμψίμοιρες, αντιδραστικές και κοντόφθαλμες, ιδέες που τις τσίμπησε Ερντογάν τσε τσε), πολιτικάντηδες αρχιμανδρίτες και νομάρχες της Δεξιάς, θεσμικοί και παραθεσμικοί φορείς, εκφράζουν ιδανικά τα φοβικά σύνδρομα ενός πτωχευμένου κράτους περιχαρακωμένου σε μια περίκλειστη εθνική ταυτότητα την οποία εν μέρει κατασκεύασε το ίδιο, και εν μέρει αποδέχθηκε ως μια γενναιόδωρη προσφορά των Μεγάλων Δυνάμεων, περιχαρακωμένο πίσω από τα σύνορα τα οποία σφραγίστηκαν έπειτα από την στρατιωτική ήττα του 1922, ήττα η οποία προήλθε ως αποτέλεσμα και εξαιτίας των αστοχιών των αντίστοιχων πολιτικών δυνάμεων της εποχής, των αντιΒενιζελικών δηλαδή. 

Μα, κλείνεται πίσω από σύνορα ένα θαλάσσιο έθνος;

Είναι γνωστό πως στη στεριά της Ελλάδας δεν υπήρξε ποτέ σοβαρή βιομηχανική παραγωγή, στη θάλασσα όμως μεταπολεμικά στήθηκε, υπό τις ευλογίες των Η.Π.Α., μια «βιομηχανία εν πλω». Η Ελληνική ναυτιλία είναι μια «βιομηχανία» η οποία βέβαια δεν τέθηκε ουσιαστικά ποτέ υπό τον πλήρη και ουσιαστικό έλεγχο του Ελληνικού κράτους, σε αντίθεση με τη βιομηχανική ισχύ των ανεπτυγμένων χωρών η οποία, παντού και πάντοτε, είναι εθνική υπόθεση, είτε μιλάμε για την Γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, είτε για την Royal Dutch Shell, είτε για τα τεχνολογικά θηρία των Ασιατικών χωρών (Ιαπωνία, Κίνα, Νότιος Κορέα) – σε όλες τις περιπτώσεις, οι γίγαντες της οικονομίας πάνε χέρι χέρι με τα έθνη-κράτη στα οποία γεννήθηκαν δίχως το γεωπολιτικό εκτόπισμα των οποίων άλλωστε δεν θα είχαν κυριαρχήσει ποτέ στον πλανήτη. 

Η Ελληνική ναυτιλία διατηρεί υψηλά ποσοστά αυτονομίας από το Ελληνικό κράτος, οι Έλληνες εφοπλιστές δεν τα πάνε καλά με τους φόρους - στα κοντά πέντε χιλιάδες πλοία τους ωστόσο οι Έλληνες εργάζονται ως μηχανικοί, δεν κλείνονται στην κουζίνα όπως οι Φιλιππινέζοι. 

Αξίζει να αναρωτηθεί κανείς, σε περίπτωση που οι Γερμανοί κατάφερναν ένα καίριο χτύπημα έναντι των Ελλήνων εφοπλιστών, όπως το σχεδιάζουν εδώ και χρόνια μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χωρίς επιτυχία έως σήμερα, στα πλοία Γερμανικών συμφερόντων πλέον, οι Έλληνες θα εργάζονταν ως αξιωματικοί σε ανάλογα ποσοστά;

Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα – η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση όμως εδρεύει στην Αθήνα.

---

[1] Θα ήταν αδύνατον να κατηγορηθεί ο Κοτζιάς ως «θαυμαστής του Μαδούρο», η Δεξιά δηλαδή δεν ήταν σε θέση να του ασκήσει κριτική από ιδεολογική σκοπιά (οι αριστεροί τον θεωρούσαν εθνικιστή), γι’ αυτό το λόγο συντάχθηκε πίσω από την εκστρατεία δυσφήμησης του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας  η οποία ξεκίνησε άπαξ της ανάληψης των νέων του καθηκόντων  – το σύνθημα έδωσε ο πρώην υπουργός εξωτερικών της Σουηδίας Carl Bildt, νυν λομπίστας του ECFR, μέσω ενός tweet που έκανε στις 27 Ιανουαρίου του 2015, μόλις δύο μέρες μετά την ορκομωσία της κυβέρνησης του Σύριζα, παρουσίαζοντας τον Κοτζιά ως κολλητό του Ρώσου Ντούγκιν, μπροστάρη της νέας «αντι-Ευρωπαϊκής» Κυβέρνησης της Ελλάδας η οποία, υποτίθεται θα αποτελούσε τον Δούρειο Ίππο του Πούτιν στην Ευρώπη – την ίδια περίοδο το κόμμα της Λεπέν δανειζόταν περισσότερα από εννέα εκατομμύρια από μια Ρωσική τράπεζα ενώ ο άσημος ακόμη Ματέο Σαλβίνι φωτογραφιζόταν με T-shirt Πούτιν μπροστά από τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βασιλείου στη Μόσχα.

The sick man is Europe

Pierre Wayser

Αν υποθέσουμε πως  ο Steve Bannon, υπεύθυνος της νικηφόρας προεκλογικής εκστρατείας του Trump, δεν απολύθηκε από τον Πρόεδρο των Η.Π.Α. αλλά αντίθετα του ανατέθηκε η αποστολή να ηγηθεί εκ νέου μιας προεκλογικής εκστρατείας (Ευρωεκλογές 2019) με στόχο την επιτυχή συσπείρωση των Ευρωσκεπτιστικών δυνάμεων της Δεξιάς που αντιμάχονται τις Βρυξέλλες (+Γερμανία), 

τότε μάλλον ο Bannon τα καταφέρνει αρκετά καλά, σχεδόν κάτω από τη μύτη όσων τρομάζουν στη σκέψη της Ορμπανοποίησης της Ευρώπης. 

Με άλλα λόγια, ότι δεν κατάφεραν οι Η.Π.Α. (State Department) το 2015 μέσω Ελλάδας/Σύριζα/Βαρουφάκη, να βλάψουν δηλαδή την ανταγωνίστρια Γερμανία (και την γραφειοκρατία των Βρυξελλών), στοχεύουν να κατορθώσουν το 2019 μέσω Ιταλίας/Λέγκας του Βορρά-Πέντε Αστέρια με βέλος στο τόξο τον (αναλώσιμο?) νεοφασίστα Σαλβίνι. 

Η Ιταλία αποδεικνύεται λοιπόν το σημείο κλειδί, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε. «Το τέλος της Ευρωζώνης δεν πρόκειται να συμβεί εξαιτίας της Ελλάδας, πιθανόν να προέλθει έπειτα από μια κρίση στην οικονομία της γειτονικής Ιταλίας με το γιγαντιαίο δημόσιο χρέος» διαβάζαμε συχνά πυκνά στις σελίδες των Financial Times τα προηγούμενα χρόνια.

Σήμερα, έχοντας αφήσει πλέον τον οικονομισμό στο περιθώριο της Ιστορίας, συνειδητοποιούμε πως το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ιταλίας είναι απλά η αφορμή για τον καυγά μεταξύ Σαλβίνι και Μοσκοβισί, Ντι Μάιο και Μακρόν - έλλειμμα έχει άλλωστε και η Γαλλία αλλά δεν τίθεται θέμα τιμωρίας της καθότι προνομιακή συνομιλήτρια της ηγέτιδας δύναμης στην Ευρώπη. 

Η ρίζα του «Ιταλικού προβλήματος» σχετίζεται περισσότερο με την στρατιωτική επέμβαση της Γαλλίας στην Λιβύη (χώρα συνήθως υπό την σφαίρα επιρροής της Ιταλίας), την οικονομική λιτότητα που επιβάλλει στην Ευρώπη η Γερμανία, τις οικονομικές κυρώσεις της Ε.Ε κατά της Ρωσίας για τις οποίες οι Ιταλοί διαμαρτύρονται σχεδόν εξαρχής (την ίδια περίοδο ο άσημος ακόμα Σαλβίνι φωτογραφιζόταν με T-shirt Πούτιν μπροστά από Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βασιλείου στη Μόσχα). Μόλις λίγα χρόνια προηγουμένως, η Ιταλία είχε συνάψει συμφωνία (διά εξαγοράς) με τη Λιβύη του Καντάφι με την οποία έλεγχε τη μετανάστευση από την υποσαχάρια Αφρική, ενώ μέσω του Μπερλουσκόνι φιλοδοξούσε να αποτελέσει προνομιακό εταίρο της Ρωσίας του Πούτιν.

Με άλλα λόγια, καμία Μεγάλη Δύναμη δεν πρόκειται να προστρέξει εθελοντικά στην μετατροπή της σε «Μεγάλο Ασθενή» - το παράδειγμα της Ευρωπαΐκής Ένωσης είναι ίσως το πιο ενδεικτικό.

Bannonς Καμμένος

Η ατάκα Καμμένου περί Κοτζιά - Σόρος δεν αποκαλύπτει φυσικά τίποτα σχετικό με τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών (ο Κοτζιάς δεν είναι globalist). Aντιθέτως, δηλώνει εμμέσως την ιδεολογική σχέση μεταξύ του λαγού της Ελληνικής σκληροπυρηνικής Δεξιάς και του Steve Bannon, το αντίπαλο δέος του George Soros δηλαδή.

Αναζητώντας το χαμένο κέντρο

Η απόσταση που χωρίζει τον Αντώνη Λιάκο και τον Γιώργο Καραμπελιά είναι μεγάλη, στο κέντρο της τάφρου πάντως βρίσκεται το έργο του Νίκου Σβορώνου, εκεί όπου η ιστορική έννοια του Ελληνισμού αποτυπώνεται σε όλο της το χρονικό εύρος και εκτόπισμα:

το χρονικό εύρος το πετσόκοψε ο Λιάκος υπακούοντας στα ιδεολογικά προτάγματα της ύστερης νεωτερικότητας ως ιστορικός·

το εκτόπισμα το πολιτικοποίησε -συνειδητά- ο Καραμπελιάς, ο υπερβάλλον ζήλος του οποίου εξηγείται από το γεγονός πως στο χωράφι της συγγραφής της Ελληνικής Ιστορίας από την Μεταπολίτευση και έπειτα, ο Καραμπελιάς ήταν οπλισμένος με φτυάρι ενώ οι πολιτικοί του αντίπαλοι είχαν πλέον ειδίκευση στη βιομηχανική γεωργία - είναι σαφές ωστόσο πως ο Καραμπελιάς είναι πρωτίστως ένας πολιτικός άνδρας και δευτερευόντως ιστορικός·

κάπως έτσι, η ιστορική αλήθεια θάφτηκε κάτω από προκαταλήψεις, συνειδητές παρανοήσεις, τόνους λεκτικών αντιπαραθέσεων, αλληλοκατηγόριες, σελίδων βιβλίων ενισχυτικής διδασκαλίας με χρήματα του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών και του State Department (σε ρόλο Πυθίας συναντάμε τον Μάθιου Νίμιτς)·

όπου κέντρο, βάλε την οντολογία της ιστορίας των Ελλήνων – δες το βιβλίο του Νίκου Σβορώνου Το Ελληνικό Έθνος – Γένεση και Διαμόρφωση του Νέου Ελληνισμού.