Τα έθνη επιστρέφουν, τα κράτη δεν αντέχουν πια ΙI

Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι μιλούσε Ελληνικά

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είναι πρεσβευτής του Ελληνισμού όπως και ο Κουροσάβα μας εισάγει στην κουλτούρα της Ιαπωνίας μέσω του κινηματογραφικού του έργου του – για κάποιον λόγο ωστόσο ένας Αθηναίος σινεφίλ νοιώθει άνετα να αποδεχθεί αποκλειστικά τον δεύτερο ως εκπρόσωπο μιας εθνικής κουλτούρας. 

Εν τω μεταξύ, μόλις είκοσι πέντε χρόνια προηγουμένως, ο κομμουνιστής Ραφαηλίδης έγραφε πως ο Αγγελόπουλος στις ταινίες του αφηγούνταν την ιστορία του Ελληνισμού χωρίς να ανοίξει μύτη. Σήμερα, ας είμαστε ειλικρινείς, αν στο post μου για τον Αγγελόπουλο προσθέσω το hashtag “Hellenism” στο τέλος της ημέρας θα μετράω unfriend. 

Στις ταινίες του Αγγελόπουλου κυμάτισαν οι κόκκινες σημαίες, πτώματα κομμουνιστών - θύματα ενός εμφυλίου - θαμμένα στο χιόνι ξεθάβονταν αναπάντεχα γεννώντας αναστάτωση στον ενεστώτα χρόνο λαμβάνοντας παράλληλα θέση μάχης για το μέλλον. Η ιδεολογία στο έργο του ωστόσο ήταν το υπόστρωμα – η βάση του έργου του ήταν η ιστορία του Ελληνισμού, πότε με τους μύθους του, πότε με τις τραγωδίες του, αρχαίες και σύγχρονες. O Αγγελόπουλος μεταχειρίστηκε την οικουμενική γλώσσα του κινηματογράφου ώστε να μιλήσει για τον τόπο του, την ιστορία του, τη γλώσσα του (την ίδια που βάζει στα χείλη ενός Μαστρογιάνι, ενός Μπρούνο Γκαντζ ακόμα και ενός Αμερικανού σταρ του Χόλυγουντ όπως ο Χάρβει Καϊτέλ).

Κάποτε είχε δηλώσει πως μια μέρα οι ιστορικοί θα βλέπουν τις ταινίες του ώστε να ανακαλύψουν πως ήταν κάποτε η εθνική μας αρχιτεκτονική. Πράγματι, ο ιστορικός του μέλλοντος θα μελετά το Αγγελοπουλικό έργο ώστε να ανακαλύψει εκ νέου την αρχιτεκτονική του Ελληνισμού. 

Ας μην ξεχνάμε πως το 1990 «άνοιξε τα σύνορα» στα γυρίσματα της ταινίας του «Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού», τα ίδια σύνορα τα οποία σφράγισε μετά μανίας ο όχλος του «Μακεδονομάχου» Καντιώτη προαναγγέλοντας στην ουσία το εθνικό παραλήρημα του 1992 γύρω από το Μακεδονικό.

Στο Μετέωρο Βήμα του Πελαργού ένας Έλληνας βουλευτής θα εγκατέλειπε τα έδρανα της Βουλής, λίγο πριν την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ, ώστε να γίνει ένας απ’ εκείνους που στοιβάζονταν εξαθλιωμένοι στα σύνορα – το μήνυμα ήταν σαφές: αντί η Ελλάδα να περιχαρακωθεί πίσω από τα σύνορα της, κλείνοντας την πόρτα στα Βαλκάνια, προνομιακός συνομιλητής, ή έτσι ήθελε να φαντασιώνεται, των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης, θα έπρεπε να τα ανοίξει ώστε να συναντηθεί εκ νέου με την ιστορική της μοίρα, εκείνη για την οποία μας μίλησε ο Ρήγας Βελεστινλής προ διακοσίων ετών. 

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, λίγο μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Συνασπισμού και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ερήμην των Ελλήνων πολιτών αλλά και των πολιτικών τους, νοηματοδοτούσε εκ νέου την έννοια του Ελληνισμού.