Klaus Iohannis

Alexis Gerard

Ο Klaus Werner Iohannis είναι ο νέος πρόεδρος της Ρουμανίας. Αναπάντεχος θριαμβευτής, ο Iohannis προέρχεται από την Γερμανική μειονότητα της Τρανσυλβάνιας. Αναμένεται να παίξει την κολοκυθιά με τον πρωθυπουργό Victor Ponta, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, καθότι πολιτικοί αντίπαλοι οι οποίοι πρέπει πλέον να συνεργαστούν όπως το επιβάλλει το Ρουμάνικο σύστημα διακυβέρνησης. 

Το πιο ενδιαφέρον σημείο της εκλογής του Johannis ωστόσο βρίσκεται αλλού. Ο Guardian μας το κάνει λιανά:

-          In Romania, the president is in charge of foreign policy and defence, and names key prosecutors and the chiefs of intelligence services.

Ο πρώην δήμαρχος του Sibiu θα είναι πλέον υπεύθυνος για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, καλείται δηλαδή να εγγυηθεί απόλυτα την αποκλειστική και αδιαπράγματευτη κατεύθυνση της χώρας προς τις Η.Π.Α. και την Δυτική Ευρώπη, μέσω του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. φυσικά, καθότι ο Ρώσικος μπαμπούλας αναβιώνει λίγο λίγο στη συνείδηση των Ρουμάνων, ειδικά έπειτα από το ξέσπασμα του πολέμου στην γειτονική Ουκρανία.

Η Ρουμανία αναμένεται να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην γραμμή άμυνας ή επίθεσης (συζητήσιμο θέμα προφανώς) που σχηματίζεται έναντι της Ρωσίας, γραμμή άμυνας ή επίθεσης με μπροστάρη την Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής φυσικά, την Σουηδία, για Τουρκία δεν ξέρουμε ακόμα. 

Ο Ponta δεν ενέπνεε την ίδια εμπιστοσύνη για μια τέτοιας σπουδαιότητας δουλειά. Δεν είναι μυστικό πως κύρια έννοια του ήταν να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ντόπιων ολιγαρχών, οι Βρυξέλλες άλλωστε δεν έπαψαν ποτέ να στηρίζουν ανοιχτά τον Băsescu (οπωσδήποτε ο άνθρωπος τους στην Ρουμανία τα τελευταία χρόνια) στις ανελέητες κόντρες που είχαν οι δυο τους.

Στο περιθώριο αυτών των εξελίξεων, η Ουγγρική μειονότητα της Τρανσυλβάνιας πανηγυρίζει κι αυτή με την σειρά της για το εκλογικό αποτέλεσμα. Οι Ούγγροι νοιώθουν πιο άνετα και πιο ασφαλείς να ονειρεύονται περασμένα Αυστρο-Ουγγρικά Αυτοκρατορικά μεγαλεία ύστερα από την εκλογή του Johannis.

Η Ρουμανία εισέρχεται λοιπόν κι αυτή με τη σειρά της στον αστερισμό της νέας εποχής που ολοένα και φανερώνει πιο πολύ το πρόσωπο της με ευφάνταστους, αν και σε ένα βαθμό προβλέψιμους, τρόπους, ενίοτε μάλιστα και με παραστρατιωτικές ομάδες που δρουν ανεξέλεγκτα σε Ευρωπαϊκό έδαφος (Ουκρανία).

Τα τελευταία έξι χρόνια, χρονική περίοδο κατά την οποία ο κόσμος μεταμορφωνόταν αισθητά, οι Ρουμάνοι φρόντισαν να καθησυχάζουν τους εαυτούς τους. Υποτίθεται πως η περιβόητη κρίση χρέους δεν θα μπορούσε να σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για εκείνους καθότι, από το 1989 κι έπειτα τουλάχιστον, δεν είχαν δοκιμάσει ούτως ή άλλως οτιδήποτε άλλο ξέχωρα από μία παρατεταμένη και, αρκούντως επίπονη, οικονομική κρίση.

Ο πρόεδρος Băsescu δήλωνε με χαρακτηριστική άνεση, μόλις τρία χρόνια πριν, πως η χώρα του είχε ανάπτυξη, όπου ανάπτυξη βάλε οικονομικούς δείκτες που αντικατοπτρίζουν την διείσδυση του διεθνούς κεφαλαίου σε μία τρίτη χώρα, ανοδική κίνηση δεικτών που φυσικά δεν εγγυώνται αναγκαστικά αυξημένη ευημερία για τους πολίτες· συνήθως το αντίθετο συμβαίνει. Δεν είναι δύσκολο να υποθέσει κανείς πως τέτοιες δηλώσεις ήταν το αναγκαίο θέατρο του παραλόγου εκ μέρους της πολιτικής τάξης μιας χώρας βουτηγμένη σε βαθιά λασπόνερα.

Πίστεψαν λοιπόν οι Ρουμάνοι, την ίδια πλάνη συμμερίστηκαν και άλλοι ταλαιπωρημένοι από την φτώχεια Ευρωπαϊκοί λαοί, οι Λετονοί κι οι Εσθονοί παραδείγματος χάρην, πως φτώχεια πάνω σε φτώχεια δεν κολλάει, θεώρησαν ότι τα πρόσφατα βάσανα λαών όπως της Πορτογαλίας και της Ελλάδας ήταν ανεξάρτητα της δικής τους, ούτως ή άλλως κακορίζικης, μοίρας. Περιττό να πω πως ο οικονομισμός δεν είναι ο ιδανικός τρόπος να αναγνώσεις ιστορικά συμβάντα αλλά αυτό δεν είναι θέμα αποκλειστικά των Ρουμάνων ή των Λετονών, αφορά και τους Έλληνες.

Όπως και να ‘χει, στο νέο μεταδημοκρατικό κόσμο στον οποίο έχουμε εισέλθει, η εμπιστοσύνη των ορθόδοξων Ρουμάνων προς έναν Λουθηρανό Γερμανικής καταγωγής Ρουμάνο πολίτη ερμηνεύεται, εν μέρει μεν αλλά τολμηρά, από τον συγγραφέα Norman Manea με τον ακόλουθο τρόπο:

Iohannis may also have benefited, to some extent, from an association in voters’ minds with the German Hohenzollern kings who ruled Romania wisely and with dedication for more than 80 years. And, indeed, upon learning of his victory, Iohannis immediately paid a visit to King Michael I (a Hohenzollern prince until he renounced the title in 2011). http://www.project-syndicate.org/commentary/romania-presidential-election-klaus-iohannis-by-norman-manea-2014-11

Είναι γνωστό άλλωστε πως η απελπισία, χεσμένα τα 'χει τα προσχήματα.

Paul Auster II

shoot_yossarian

ΙΙ

Ο Paul Auster υπερασπίζεται με θάρρος και πείσμα τον πρόεδρο Ομπάμα έξι χρόνια μετά την εκλογή του ως πρόεδρου, και αφότου η δημοτικότητα του έχει φθάσει σε ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα. Δημοκρατικός πολίτης, άνθρωπος με κοινωνικές ευαισθησίες και εγνωσμένης ευφυΐας η οποία τον προστάτεψε από την δαιμονική σαγήνη που ασκούν τα σύγχρονα επιστημονικοφανή παραμύθια περί μικρών Δαρβίνων, αντιθέτως, Προμηθείς είναι οι άνθρωποι πολλές φορές, αλλά και ψηφοφόρος των Δημοκρατικών πιθανότατα, ο Auster, liberal πολίτης σ’ έναν πλανήτη liberal, τον πλανήτη Νέα Υόρκη δηλαδή, ανήκει στην κατηγορία των συγγραφέων που το ταλέντο τους στο γράψιμο σχετίζεται με το κατόρθωμα να αποδώσεις στο χαρτί όλες εκείνες τις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής οι οποίες διαφεύγουν της προσοχής πλείστων αλλά συγκινούν ακόμα περισσότερους όταν κάποιος τις αναδείξει μέσα στην συγκλονιστική τους απλότητα. Κανενός η μύτη δεν είναι ίδια, ούτε το φτέρνισμα, συγγραφέας της κατηγορίας του Auster θα πει ευαισθησία και οξυδέρκεια στην προσέγγιση ενός θέματος και απλότητα στην γραφή.

Οι ιστορίες του Auster είναι ιστορίες του άστεως· ισχυρίζονται πολλοί μάλιστα πως οι δημιουργοί οι οποίοι καταφέρνουν να ανατέμνουν άριστα τα σύγχρονα κοινωνικά-υπαρξιακά προβλήματα είναι πια πρωτίστως οι συγγραφείς νουάρ ιστοριών στις οποίες εμπλέκονται ντετέκτιβ, απ’ όσους δημιουργούς μοχθούν με την λησμονημένη τέχνη του μυθιστορήματος τουλάχιστον , τέχνη παραμελημένη, περιφρόνηση που είναι μάλλον περισσότερο απότοκο ιδεολογίας παρά λογικό επακόλουθο της ψηφιακής επανάστασης, ενδιαφέρουσα και μακροσκελής κουβέντα αυτή πάντως.

Θέλουμε δεν θέλουμε, το urban frustration είναι το νέο χτυποκάρδι. Τα ρομάντσα και τα μελοδράματα που λάμβαναν χώρα κάποτε σε κήπους και αυλές, το κουβάρι των οποίων ξετυλίγονταν σε δεκάδες σελίδες από χαρτί, έγιναν υπαρξιακά αστικά παζλ που παραμένουν πάντοτε ημιτελή, σαν tag που έγινε στα πεταχτά σε κάποιον γκρι τσιμεντένιο τοίχο στην είσοδο μιας πολυκατοικίας.

ΙΙΙ

Ήταν περίπου τέτοιες μέρες το 2008 όταν ο Paul Auster, μιλώντας στο BBC, δήλωνε το εξής: «ένας φίλος Νεουρκέζος μου έλεγε πρόσφατα πως έβγαλε τα χρήματα του από την τράπεζα και τα έκρυψε κάτω από το κρεβάτι του καθώς έτρεμε τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε πριν από λίγους μήνες».

Έξι χρόνια αργότερα, ταξιδεύοντας στην Γαλλία και την Πολωνία, πριν επισκεφθεί για πρώτη φορά την Ελλάδα, o Auster συναντά παντού ανθρώπους πνιγμένους στη μιζέρια και την απογοήτευση. Ο κόσμος έχει δει και καλύτερες ημέρες θέλει να μας πει ο Auster, το ίδιο και η Αμερική άλλωστε, μιας και ο ίδιος ανέφερε πως η χώρα του είναι τόσο πολωμένη όσο ποτέ άλλοτε έπειτα από το... 1861, όταν και ξεκίνησε δηλαδή ο Αμερικάνικος Εμφύλιος Πόλεμος!

Ακούγοντας τον Αμερικάνο συγγραφέα να μην διστάζει να τραβήξει στα άκρα το επιχείρημα πως η χώρα του ταλανίζεται από τον «πόλεμο» των Ρεπουμπλικάνων εναντίον των Δημοκρατικών, όπως το έθεσε ο ίδιος το ζήτημα, αναρωτιέται κανείς σε πόσα δευτερόλεπτα θα είχε χαρακτηριστεί λαϊκιστής από τη μεγάλη πλειοψηφία του κοινού που τον απόλαυσε στη Στέγη αν ήταν Έλληνας στην καταγωγή, συμπαθούσε τον ΣΥΡΙΖΑ, και η δήλωση του αφορούσε προφανώς το πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας. 

Ρητορικό το ερώτημα, περιττό να το πω.

Paul Aster I

Standily

I

Ο Paul Auster φαίνεται ωραίος τύπος. Διαβάζοντας τα αυτοβιογραφικά του κείμενα, σχηματίζεις εύκολα την άποψη πως τρέφει ιδιαίτερη αγάπη, όχι για την εξουσία ή τις μακαρονάδες, αλλά για τους ανθρώπους, ειδικά δε για τους καθημερινούς ανθρώπους.

Ικανός συγγραφέας, μεγάλος συγγραφέας πάντως δεν είναι, είναι όμως μεγάλος Αμερικάνος συγγραφέας. Ειδική κατηγορία από μόνοι τους, οι μεγάλοι Αμερικάνοι συγγραφείς γράφουν για την Αμερικάνικη πόλη, ταξιδεύουν νοερά στην Αμερικάνικη ενδοχώρα, ανατέμνουν το Αμερικάνικο Όνειρο· κατά συνέπεια, κερδίζουν δύσκολα το βραβείο Nobel. Μικρό το κακό, είπε εμμέσως ο Auster στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα. 

Αν σκεφτεί κανείς πως οι Αμερικάνοι συγγραφείς για μια σειρά από λόγους, ανάμεσα στους οποίους και το προνόμιο να γράφουν στην παγκόσμια γλώσσα, καταλαμβάνουν με άνεση το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς του βιβλίου, λογικό είναι οι Ευρωπαίοι να κρατούν επιμόνως το βραβείο Nobel μακριά από τα βουτηγμένα στη Nutella Αμερικάνικα χέρια. Τα βραβεία, όπως και η πρώτη εντύπωση που σχηματίζεις για έναν άνθρωπο άλλωστε, μπορεί να μην αποκαλύπτουν τα πάντα γύρω από ένα ζήτημα, εξιτάρουν ωστόσο την περιέργεια ώστε να σκάψεις βαθύτερα.

Οι μεγάλοι Αμερικάνοι συγγραφείς, οπωσδήποτε λιγότερο εκλεπτυσμένοι στην τέχνη της γραφής συγκρινόμενοι με τους Ευρωπαίους στυλίστες, αναζητούσαν από πάντοτε την Αμερική. Κάθε σπουδαίο Αμερικάνικο μυθιστόρημα επιχείρησε να δημιουργήσει έναν κοινό τόπο για την Αμερική, τόπος ο οποίος θα αποτελούσε το λεξικό της Αμερικάνικης κουλτούρας. Τα περισσότερα Αμερικάνικα μυθιστορήματα, είτε χαρακτηρίζονταν «Νεοϋρκέζικα», είτε road trip που διέσχιζαν την Αμερικάνικη έρημο ενόσω αναζητούσαν το Αμερικάνικο Όνειρο, επιχειρούσαν πάντοτε να κατασκευάσουν μια συνεκτική εικόνα για την Αμερική, το έθνος των πολλών εθνών. 

Καμία απ’ αυτές τις προσπάθειες πάντως δεν εμπόδισε ένα πειραχτήρι σαν τον Μπροντιγιάρ να τολμήσει να θολώσει τα νερά που ξεδιψούν το Αμέρικα, θα έλεγε κανείς πως θέλησε να τους πληρώσει με το ίδιο, επίχρυσο καθότι ευρείας κυκλοφορίας,νόμισμα. Ο Γάλλος ακροβάτης εννοιών και νοημάτων επιχείρησε ένα ακόμη road trip στην Αμερικάνικη ενδοχώρα που οδήγησε, θαρρείς μαθηματικά, σε αβαρή, ελαφρώς ανισόρροπα συμπεράσματα όσον αφορά την ουτοπία της κατασκευής ενός «κοινού τόπου» στην πολυσυλλεκτική Αμερικάνικη κουλτούρα, κατά τα πρότυπα του πάλαι ποτέ American Frontier.

Το ζήτημα της αναζήτησης της Αμερικάνικης ταυτότητας πάντως έγινε ζήτημα οικουμενικό από την στιγμή που ο Μέλβιλ έστειλε τον ήρωα του στην μέση του ωκεανού, τον ομφαλό του πλανήτη Γη, να κυνηγά φάλαινες. Στην πραγματικότητα, η Αμερική εκείνη την στιγμή ξεκίνησε να βάζει τις βάσεις τις μελλοντικής παγκόσμιας κυριαρχίας της. 

Πολύ σύντομα, ο καπετάνιος θα γινόταν πλανητάρχης και οι φάλαινες από κυρίαρχοι των ωκεανών θα γίνονταν μαργαρίνη αλειμμένη στο ψωμί του μέσου Αμερικάνου πολίτη.

Τουρκία ΙΙ

Το ουσιώδες στη συζήτηση που κάνουμε δεν είναι το μέγεθος του νέου προεδρικού παλατιού στην Άγκυρα το οποίο ο Ερντογάν εγκαινίασε περιχαρής πρόσφατα. Τα Αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης το βρίσκουν μάλλον δύσκολο να αφήσουν ασχολίαστο το γεγονός πως το παλάτι διαθέτει περισσότερο χώρο από τον Λευκό Οίκο, συζητήσιμη μπηχτή πάντως αν θέλετε την γνώμη μου διότι άλλωστε... δικαιούνται λέτε οι Αμερικάνοι να εξανίστανται για την λατρεία ποσοτήτων και μεγεθών; Όπως και να το κάνουμε, δεν είναι πλέον κρυφό πως το παλάτι της Άγκυρας επιθυμεί σφόδρα, και εργάζεται σκληρά πάνω σ’ αυτό, να αποτελέσει το διοικητικό κέντρο του υπό ίδρυση Σουνιτικού βασίλειου της Μέσης Ανατολής.

Αξίζει να αναφερθεί πως ο Ερντογάν περιστοιχίζεται από έναν άνθρωπο ο οποίος μοιάζει να έχει ξεπηδήσει μέσα από τις λιγότερο πληκτικές σελίδες ιστορικών βιβλίων, βιβλία στα οποία οι βασικοί χαρακτήρες φαντάζουν πρωτόφαντοι ήρωες στα μάτια του διψασμένου για ιστορικά συμβάντα αναγνώστη που ενηλικιώνεται στον 21^ο αιώνα.

Ο Νταβούτογλου, το ιστορικό πρόσωπο στο οποίο αναφερόμαστε, είναι ένας διανοούμενος που συμμετέχει στην άσκηση εξουσίας με κίνητρα και επιθυμίες που προσιδιάζουν σε μια εποχή ολωσδιόλου αντίθετη από εκείνη που αντιπροσωπεύει ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Σρέντερ, όχι πάντως και ο Ντομινίκ  Στρος Καν ο οποίος λάγνος για εξουσία και μουνί καθώς ήταν, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση φαινόμενο της εποχής μας· αντιθέτως, η περίπτωση του συναντάται πολύ συχνά στην ιστορία της διακυβέρνησης του κόσμου. Αναφέραμε τον Σρέντερ σαν παράδειγμα, αλλά στην θέση του Γερμανού θα μπορούσε κάλλιστα να βρισκόταν ο Μπαρόζο, για να μην αναφέρω τον Βαγγέλη Βενιζέλο. Περιττό νομίζω να εντρυφύσω στα κίνητρα και τις πολιτικές ιδέες ανθρώπων όπως ο, κάποτε Μαοϊκός, Μανουέλ Μπαρόζο· όσο για τον Ρομπέι, προφανώς ονειρεύεται Ρωμαϊκά μεγαλεία αν κρίνει κανείς από το εξώφυλλο του βιβλίου του.
  

Όπως και να ‘χει, ο Νταβούτογλου δεν εγκαινιάζει κάτι νέο στην παγκόσμια πολιτική αρένα απλά υπενθυμίζει σε όλους μας την εποχή που οι ιδέες και τα πιστεύω (ενίοτε αρκούντως καταστροφικά και τα δύο τους), ή ακόμα και οι μονομανίες και οι φαντασιώσεις, καθόριζαν σε μεγάλο βαθμό την αποστολή, ή τουλάχιστον την αίσθηση του καθήκοντος της αποστολής, ενός ισχυρού ανδρός.

Η απόσταση που χωρίζει την ποιότητα των σκέψεων του Νταβούτογλου έναντι εκείνων του Βενιζέλου είναι ανάλογη της διαφοράς δυναμικής μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας την δεδομένη ιστορική στιγμή. 

Η δαιμονοποίηση του, όντως υπαρκτού, «δαίμονα» της Τουρκίας έναντι άλλων «δαιμόνων» που την βγάζουν καθαρή στα ρεπορτάζ του BBC και του CNN (βλέπε Ισραήλ), δεν θα ‘πρεπε να εκπλήσσει κανέναν. Υποτίθεται πως είναι ο ντόπιος άρχοντας εκείνος ο οποίος ορίζει τον πήχυ στην χάραξη εθνικής πολιτικής· στην πραγματικότητα, τα ζητούμενα της εθνικής πολιτικής ενός κράτους καθορίζονται και από τους συσχετισμούς δυνάμεων αλλά και τους ανταγωνισμούς των ισχυρών κρατών.

Ο Ερντογάν πάντως δεν είναι Κεμάλ, με την έννοια πως ο πρώτος επιθυμεί ρητά να αψηφά, όσο αυτό είναι δυνατόν, τις επιθυμίες και τις προσταγές των ισχυρών κρατών της Δύσης, ενώ ο δεύτερος μεταμορφώθηκε από στρατηγός σε παγκόσμιο ηγέτη αφότου ακριβώς ξεκίνησε το κολοσσιαίο πρόγραμμα του εκδυτικισμού (κάπως παράλογου και οπωσδήποτε καταστροφικού εν μέρει στον βαθμό που επιχειρήθηκε) της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εκσυγχρονισμός ο οποίος, όπως γνωρίζουμε, πάντοτε επιβάλλεται με την ισχύ των όπλων, των χρηματαγορών ή ενός εμπάργκο, εξού και η δημόσια περιφρόνηση του Ερντογάν προς τον σημαντικότερο Τούρκο που έζησε τον 20^ο αιώνα.   

Φθάνοντας στο τέλος ας σημειώσουμε πως ο Αντώνης Σαμαράς δεν είναι άλλο πράμα από το κωμικό, για να μην πω γελοίο, αντίγραφο του Ερντογάν. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ, ετούτος είναι πιθανό να κληθεί να κυβερνήσει την χώρα σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η λεγόμενη οικονομική κρίση, ή κρίση χρέους, θα πάψει να ονοματίζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο από τα διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ, αφού θα έχουμε πλέον περάσει στην επόμενη πίστα, στην πίστα όπου η ζωή του τόπου θα ορίζεται λιγότερο πλέον από τις αντιπαραθέσεις για απολύσεις και ανεργία και περισσότερο με βάση προβλήματα, πραγματικά ή και φανταστικά, που θα αφορούν τις διεθνείς σχέσεις της χώρας αλλά και το ρόλο της στο ιστορικό σίριαλ, με διακοπές για διαφημίσεις, που κάποτε ονομάστηκε ως «Ανατολικό Ζήτημα».