Paul Aster I

Standily

I

Ο Paul Auster φαίνεται ωραίος τύπος. Διαβάζοντας τα αυτοβιογραφικά του κείμενα, σχηματίζεις εύκολα την άποψη πως τρέφει ιδιαίτερη αγάπη, όχι για την εξουσία ή τις μακαρονάδες, αλλά για τους ανθρώπους, ειδικά δε για τους καθημερινούς ανθρώπους.

Ικανός συγγραφέας, μεγάλος συγγραφέας πάντως δεν είναι, είναι όμως μεγάλος Αμερικάνος συγγραφέας. Ειδική κατηγορία από μόνοι τους, οι μεγάλοι Αμερικάνοι συγγραφείς γράφουν για την Αμερικάνικη πόλη, ταξιδεύουν νοερά στην Αμερικάνικη ενδοχώρα, ανατέμνουν το Αμερικάνικο Όνειρο· κατά συνέπεια, κερδίζουν δύσκολα το βραβείο Nobel. Μικρό το κακό, είπε εμμέσως ο Auster στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα. 

Αν σκεφτεί κανείς πως οι Αμερικάνοι συγγραφείς για μια σειρά από λόγους, ανάμεσα στους οποίους και το προνόμιο να γράφουν στην παγκόσμια γλώσσα, καταλαμβάνουν με άνεση το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς του βιβλίου, λογικό είναι οι Ευρωπαίοι να κρατούν επιμόνως το βραβείο Nobel μακριά από τα βουτηγμένα στη Nutella Αμερικάνικα χέρια. Τα βραβεία, όπως και η πρώτη εντύπωση που σχηματίζεις για έναν άνθρωπο άλλωστε, μπορεί να μην αποκαλύπτουν τα πάντα γύρω από ένα ζήτημα, εξιτάρουν ωστόσο την περιέργεια ώστε να σκάψεις βαθύτερα.

Οι μεγάλοι Αμερικάνοι συγγραφείς, οπωσδήποτε λιγότερο εκλεπτυσμένοι στην τέχνη της γραφής συγκρινόμενοι με τους Ευρωπαίους στυλίστες, αναζητούσαν από πάντοτε την Αμερική. Κάθε σπουδαίο Αμερικάνικο μυθιστόρημα επιχείρησε να δημιουργήσει έναν κοινό τόπο για την Αμερική, τόπος ο οποίος θα αποτελούσε το λεξικό της Αμερικάνικης κουλτούρας. Τα περισσότερα Αμερικάνικα μυθιστορήματα, είτε χαρακτηρίζονταν «Νεοϋρκέζικα», είτε road trip που διέσχιζαν την Αμερικάνικη έρημο ενόσω αναζητούσαν το Αμερικάνικο Όνειρο, επιχειρούσαν πάντοτε να κατασκευάσουν μια συνεκτική εικόνα για την Αμερική, το έθνος των πολλών εθνών. 

Καμία απ’ αυτές τις προσπάθειες πάντως δεν εμπόδισε ένα πειραχτήρι σαν τον Μπροντιγιάρ να τολμήσει να θολώσει τα νερά που ξεδιψούν το Αμέρικα, θα έλεγε κανείς πως θέλησε να τους πληρώσει με το ίδιο, επίχρυσο καθότι ευρείας κυκλοφορίας,νόμισμα. Ο Γάλλος ακροβάτης εννοιών και νοημάτων επιχείρησε ένα ακόμη road trip στην Αμερικάνικη ενδοχώρα που οδήγησε, θαρρείς μαθηματικά, σε αβαρή, ελαφρώς ανισόρροπα συμπεράσματα όσον αφορά την ουτοπία της κατασκευής ενός «κοινού τόπου» στην πολυσυλλεκτική Αμερικάνικη κουλτούρα, κατά τα πρότυπα του πάλαι ποτέ American Frontier.

Το ζήτημα της αναζήτησης της Αμερικάνικης ταυτότητας πάντως έγινε ζήτημα οικουμενικό από την στιγμή που ο Μέλβιλ έστειλε τον ήρωα του στην μέση του ωκεανού, τον ομφαλό του πλανήτη Γη, να κυνηγά φάλαινες. Στην πραγματικότητα, η Αμερική εκείνη την στιγμή ξεκίνησε να βάζει τις βάσεις τις μελλοντικής παγκόσμιας κυριαρχίας της. 

Πολύ σύντομα, ο καπετάνιος θα γινόταν πλανητάρχης και οι φάλαινες από κυρίαρχοι των ωκεανών θα γίνονταν μαργαρίνη αλειμμένη στο ψωμί του μέσου Αμερικάνου πολίτη.