Τουρκία Ι

Τα πρόσφατα κοπλιμέντα του Χρήστου Γιανναρά όσον αφορά την ποιότητα άσκησης της πολιτικής στην Τουρκία, πολιτική που εκφράζεται κυρίως μέσω του προέδρου Ερντογάν και του πρωθυπουργού Νταβούτογλου, είναι πιθανό να ήχησε στα αυτιά κάποιων ως μια συνέχεια της προτίμησης του κλήρου προς τον εχθρό εξ Ανατολάς έναντι των βαρβάρων της Δύσης, όλοι θυμόμαστε τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν κοντά έξι αιώνες πριν στα στενά του Βοσπόρου, ειδικά από την στιγμή που ο Γιανναράς μόλις πριν λίγα χρόνια λοξοκοίταζε προς Ρωσία μεριά αναζητώντας νόημα αλλά και έμπνευση στα πεπραγμένα του προέδρου Πούτιν, ενώ δεν... δίστασε κάποτε να θεωρήσει τον Βγενόπουλο ως ελπίδα για την πολιτική ζωή του τόπου, ή κάπως έτσι τελοσπάντων, αστεία πράγματα δηλαδή όσον αφορά το τελευταίο σκέλος των υποθέσεων, ή μάλλον ελπίδων εκ μέρους ενός φύσει απαισιόδοξου διανοητή· όπως συμβαίνει καμιά φορά σ’ αυτές τις περιπτώσεις ωστόσο, αξίζει να αναζητήσει κανείς νόημα σε επιχειρήματα που εκ πρώτης όψης φαντάζουν έωλα.

Ίσως όντως η Τουρκία να επιχειρεί μια επανίδρυση της πολιτικής, πολιτική η οποία αποκωδικοποιείται μέσω προϋποθέσεων και όρων τους οποίους πασχίζαμε να κατανοήσουμε μελετώντας βιβλία ιστορίας στα φοιτητικά μας χρόνια, τον καιρό που η επικαιρότητα δεν εισέβαλλε βιαίως μέσω Twitter κάπου ανάμεσα στο δόξα πατρί και το υποσυνείδητο του φιλομαθή πολίτη μιας χώρας που την άγγιξε κάποτε, έστω και ξώφαλτσα, το μαγικό ραβδί της νεωτερικότητας· κατά συνέπεια, ήταν τότε θεωρητικά πιο εύκολο να καταφέρεις να βρίσκεσαι σε διαλεκτική σχέση με το ιστορικό γίγνεσθαι, η ευκαιρία χάθηκε ωστόσο λόγω υπερβάλλοντα ζήλου όσον αφορά το ευ ζην αλλά και δολοφόνου εφησυχασμού. 

Οφείλουμε να σημειώσουμε στο σημείο αυτό πάντως πως ο βαθμός επιτυχίας, ή αποτυχίας, του λαοφιλή και λαοπλάνου Τούρκου προέδρου, αν θα καταφέρει να φέρει εις πέρας σε ικανοποιητικό βαθμό την αποστολή την οποία έχει ο ίδιος απονείμει στον εαυτό του, αποστολή που επιχειρεί να μετατρέψει την Τουρκία από ισχυρό κράτος σε περιφερειακό ηγεμόνα της Μέσης Ανατολής, των Βαλκανίων και όπου αλλού κατορθώσει να φυτρώσει το νέο Οθωμανικό όραμα, δεν δύναται να προεξοφληθεί αλλά, ούτως ή άλλως, δεν είναι το πρωτεύον ζήτημα στην συζήτηση που κάνουμε.

Πρόκειται περί οράματος μας πληροφορεί ο Γιανναράς, πολιτικό όραμα που επιχειρεί να δημιουργήσει ένα νέο μομέντουμ στην διεθνή πολιτική αρένα η οποία λειτουργεί εδώ και καιρό με τον μπούσουλα της κυβερνησιμότητας, έννοια η οποία μπορεί να βγάζει νόημα αν αναφερόμαστε σε μία περίπτωση όπως αυτή του Βελγίου, αλλά μάλλον συσκοτίζει την πραγματικότητα αν αναλύουμε την πολιτική κατάσταση μιας χώρας όπως η Εσθονία ή η Γεωργία. 

Στην πρώτη περίπτωση, ο τριανταπεντάρης πρωθυπουργός του Βελγίου αντικατοπτρίζει την μερική κατάργηση της σημασίας άσκησης πολιτικής σε εθνικό επίπεδο διά της εκχώρησης των δικαιωμάτων νομοθετικής εξουσίας σε ιδιωτικά συμφέροντα με τα οποία βέβαια οι προύχοντες της Βέλγικης πολιτικής έρχονται σε κάποια συννενόηση εξασφαλίζοντας σε έναν βαθμό την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση. Όσον αφορά τον τριανταδυάρη πρωθυπουργό της Γεωργίας, μάλλον πως έχουμε να κάνουμε με σχέσεις υποτέλειας οι οποίες δηλώνονται από την παρουσία μιας άγουρης μαριονέτας στην κορυφή της κυβέρνησης.

Για να το διατυπώσουμε με άλλους όρους, πιο πιασάρικους, αν οι προαναφερθέντες ήταν παρουσιαστές της Ελληνικής τηλεόρασης, ο πρώτος θα ήταν ο Παύλος Τσίμας ενώ ο δεύτερος «εργολάβος» του τύπου Γιάννης Παπαγιάννης.

Συζητάμε για Ιστορία εν εξελίξει, πολύπλοκη διαδικασία ώστε να την αποκωδικοποιήσεις σε ικανοποιητικό βαθμό σε real time, φαίνεται πάντως πως ο Ερντογάν ήρθε, εδώ και καιρό ας μην ξεχνάμε, για να μείνει... στα βιβλία της ιστορίας. Τα σκάνδαλα διαφθοράς δεν έφθειραν την εικόνα του Ερντογάν, όπως και δεν μπορούσαν κάποτε να αποδυναμώσουν τον Μουαμάρ Καντάφι, ακόμα κι αν ο λαός του υποπτευόταν, ή μήπως καλύτερα να πω γνώριζε, πως ο ηγέτης τους κολυμπούσε στο χρυσάφι ανάμεσα σε γυμνόστηθα κορίτσια που μόλις είχαν αποχωριστεί της πανάκριβες στολές τους εμπνευσμένες από την πολιτιστική κληρονομιά της Καρχηδόνας. Στην περίπτωση ηγετών του τύπου Ερντογάν και Καντάφι, η ισχύς αποκρυσταλλώνεται και μέσω της απροκάλυπτης διαφθοράς· οτιδήποτε αντίθετο θα φανέρωνε αδυναμία, θα υποδείκνυε την έλλειψη Θεϊκής χάρης. 

Γενικά μιλώντας, ο βασιλιάς, αν θέλει να τον σέβονται οι υπήκοοι του, οφείλει να επιδεικνύει το παλάτι στο οποίο ζει. Κατά πόσο ένας βασιλιάς απολαμβάνει πραγματικά να περιστοιχίζεται από πολυέλαιους γεμάτους χρυσάφι, ή αν πραγματικά επιθυμεί το πρωϊνό του να αποτελεί θέμα εργασίας πάνω στο οποίο συσκέπτονται καθημερινά ειδικοί της γαστρονομίας σε συνεργασία με τις υπηρεσίες ασφαλείας του κράτους, υπηρεσίες που ως γνωστόν θέλουν πάντα να έχουν τον τελευταίο λόγο στα πράγματα, είναι θέματα ενδιαφέροντα, όσο δηλαδή καταφέρνουν να αποκαλύπτουν τον ψυχικό κόσμο ενός ιστορικού προσώπου, αλλά είναι μάλλον αδιάφορα θέματα στην περίπτωση που εξετάζουμε καθότι ο Ερντογάν πολύ απέχει από το να χαρακτηριστεί ως ασταθής ή επιπόλαιος, όπως τον θέλουν τα Δυτικά μέσα ενημέρωσης εσχάτως. 

Οι λεκτικές ακροβασίες και τα ξεσπάσματα του Τούρκου προέδρου δείχνουν να είναι καλά μελετημένες κινήσεις, θυμίζουν τα μανιασμένα χέρια του Χίτλερ που έσκιζαν τον αέρα κάθε φορά που μιλούσε στο πλήθος, χέρια που δεν τρανταζόταν για το τίποτε καθώς ακολουθούσαν κατά γράμμα τις οδηγίες των ειδικών επί των δημόσιων εμφανίσεων των ηγετών κρατών.