The situation is far from perfect.

 3.

 Δεν θα τα βάλουμε όμως ούτε και με τους ακαδημαϊκούς. Το πρόβλημα, που δεν είναι στην ουσία πρόβλημα, ξεκινά, ως συνήθως, από μία θανάσιμη παρεξήγηση. Είναι από απελπισία και από ανασφάλεια, ζητήματα προσωπικής  φύσεως ενίοτε, που βαπτίζουμε ελαφρά την καρδία καθηγητές πανεπιστημίων ως διανοούμενους. Στην πραγματικότητα, και στις καλές περιπτώσεις, όταν βάζουμε στο νου μας έναν ακαδημαϊκό θα έπρεπε να σκεφτόμαστε έναν άνθρωπο με ειδική γνώση συγκεκριμένων πεδίων της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οπωσδήποτε είναι και γραφειοκράτης. Ίχνη δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας δεν είναι καθόλου απίθανο να βρεθούν πάνω στο σακάκι του καθότι πρόκειται για ένα άλυτο πρόβλημα γενικά της ανθρωπότητας. Τέλος,  καλό θα ήταν να μην λησμονούμε πως ο ακαδημαϊκός εργάζεται σήμερα σε έναν χώρο που έχει πάψει να είναι κριτικός προς την κοινωνία, όποια κοινωνία. Σχετικά πρόσφατες εξελίξεις στα πανεπιστήμια, γνωστές σε όλους τους παροικούντες στην Δύση, έχουν δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να αποδεχτεί κανείς με μεγάλη άνεση πως «ο δημόσιος διανοούμενος είναι το αντίθετο του ακαδημαϊκού». 

Ο διανοούμενος βρίσκεται παντού όπως η εξουσία στον κόσμο του Μισέλ Φουκώ. Αντιλαμβάνεται με τρόπο φυσικό και σε βάθος όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως ο Φουκώ. Ο διανοούμενος είναι ένας Φουκώ.

Η νεολληνική κοινωνία εχθρεύεται τον διανοούμενο με όλη της την τσαπατσουλιά. Ο διανοούμενος είναι ένας κίνδυνος που μονίμως απειλεί παραδόσεις και αξίες που έχουν ήδη θαφτεί κάτω από τόνους Πασοκισμού. Ταυτόχρονα, ο διανοούμενος γίνεται αντικείμενο ειρωνίας, είναι το τέλειο θύμα ενός χιούμορ, που για να είμαστε ειλικρινείς, δεν φθάνει ούτε στο ελάχιστο το Βρετανικό. Οι Έλληνες άλλωστε γελάνε περισσότερο από τους Βρετανούς αλλά αυτό δεν συνεπάγεται μια κάποια εκλέπτυνση της αίσθησης του χιούμορ. Το λες απλά και χαβαλέ. Ο διανοούμενος είναι ένα εξωτικό φρούτο σε μια χώρα που λατρεύει τα ντόπια προϊόντα όπως πορτοκάλια, χοντροκοπιά, λάδι, μαγκιά και δεν δυσκολεύεται καθόλου να χλευάσει ένα εξωτερικά ασυνήθιστο φρούτο από την Νοτιοανατολική Ασία.

Εξωτικό φρούτο όμως αποτελεί ο διανοούμενος και σε μια χώρα μακρινή όπως η Ολλανδία. Οι Ολλανδοί, συνηθισμένοι να δοκιμάζουν πολλές κουζίνες ελλείψει δικής τους, δε θα διστάσουν να δώσουν μια δαγκωματιά στο φρούτο που τους ήρθε από κάπου μακριά, ίσως να το ευχαριστηθούν κιόλας μέσα από την καρδιά τους (λίγο μέσα, όσο συνηθίζουν να το επιτρέπουν δηλαδή). Στο τέλος της ημέρας όμως ο Ολλανδός θα αρκεστεί σε μία φέτα ψωμί με τυρί κίτρινο υπακούοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε μια παράδοση, περήφανη όπως όλες, αιώνων Καλβινιστικών. Θα ακούσουν τον διανοούμενο για μια στιγμή, θα του δώσουν βήμα να εκφραστεί όπως δίνουν βήμα έκφρασης σε όλους ανεξαιρέτως (βλ. συλλόγους παιδόφιλων). Αν δεν θα επιχειρήσουν κάτι πάντως, αυτό θα είναι να τον εμπιστευτούν. Οι αποικιοκρατικές του καταβολές άλλωστε δεν μπορεί παρά να του υπενθυμίζουν διαρκώς τη χαώδη απόσταση που τον χωρίζει από τον εξωτισμό, πλέον, της ύπαρξης ενός δημόσιου διανοούμενου που ασκεί δριμεία κριτική στη βάση του κοινωνικού εποικοδομήματος σε ένα περιβάλλον ουσιαστικά εχθρικό για εκείνον: η Ολλανδία είναι μια οργανωμένη κοινωνία στην οποία ο απόλυτος έλεγχος (total control) είναι αυστηρή προϋπόθεση της ομαλής της λειτουργίας αλλά και της ίδιας της της ύπαρξης. 

Φυσικά, αυτό δεν είναι προνόμιο της χώρας την οποία δεν λατρεύει κανείς, ούτε οι ντόπιοι, όπως συμβαίνει με την Ιταλία, την Ελλάδα ή ένα χωριό στα πέριξ του Αμαζόνιου. («Ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο και οι Ολλανδοί την Ολλανδία», λένε οι Ολλανδοί· λατρεύει κανείς το Αττικό φως που του δόθηκε λόγω του τυχαίου γεγονότος της γέννησης του στην πόλη της Αθήνας, μαθαίνει να εκτιμά τη λελογισμένη επινόηση, χωρίζοντας τη γη από το νερό, που οδήγησε στην κατασκευή ενός ακόμη κράτους.) Συναντάται και αλλού, εννοείται πρωτίστως στις Η.Π.Α.. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς την εμφανή συστολή του Αυστραλού συγγραφέα, κάτοικου Νέας Υόρκης επί μια εικοσαετία, Πίτερ Κάρεϋ όταν προσπαθεί να μιλήσει για κάτι που μας ταλανίζει όλους πλέον, την κρίση του καπιταλισμού. Είναι η μαγική λέξη αυτή που της έχει δοθεί υπεραξία θεότητας** η οποία προκαλεί τον σχεδόν φόβο στα μάτια του· παραλύει τη γλώσσα. Είχαν προηγηθεί ιδιαίτερα καυστικές δηλώσεις για άλλα θέματα του πολιτικού βίου της Αμερικής, για τον Ομπάμα και πάει λέγοντας. Η κριτική στη ρίζα του προβλήματος όμως είναι κάτι ολοσδιόλου διαφορετικό από την επιμέρους σκληρή κριτική σε ανωμαλίες που προκύπτουν σαν ένα ακόμη προβλέψιμο κακό. 

Είναι αυτή η μαγική λέξη καπιταλισμός που πίσω της κρύβει μια άλλη θεϊκή λέξη-έννοια: δημοκρατία. Στο συλλογικό υποσυνείδητο της Δύσης ετούτα τα δύο πάνε μαζί, είναι ένα πακέτο, αδιαμφισβήτητο και ιερό. Εκπληρώνουν τον ίδιο ιστορικό ρόλο που εκπλήρωσε η θρησκεία και η εκκλησία κάποτε, στα χρόνια τα παλιά τα Ευρωπαϊκά. 

Καπιταλισμός και δημοκρατία = totality. 

Η επιστήμη και η επιστημονική αναζήτηση σήμερα, δεν βρίσκονται σε κανένα κέντρο όπως θέλουν να βαυκαλίζονται οι πιστοί της· είναι ένας δεύτερος πόλος ικανός να δημιουργήσει σημαντικές πιέσεις, πιέσεις ικανές να εκθρονίσουν κάποτε  τον βασιλιά. Όπως συνέβη στο παρελθόν. Τότε ήταν οι πιστοί των ιδεών, και επιστημονικών, που γκρέμισαν συθέμελα το βασιλιά θρησκεία-εκκλησία. Η πίστη κινεί τεκτονικές πλάκες. Πίστη στις ιδέες μιας νέας τάξης κάποτε, πίστη στις όσο το δυνατόν αντικειμενικές πραγματικότητες της επιστήμης κάποια στιγμή στο μέλλον. Αλλά πίστη, όχι επιστήμη. Αν αναρωτιέστε για τον πρώτο πόλο, αυτός δεν μπορεί παρά να είναι το Άγνωστο· την αγριάδα του, την τρέλα του, την καταχνιά του, την απόκοσμη όψη του πασχίζει να εξευμενίσει ο άνθρωπος πιστεύοντας.

**Υπεραξία θεότητας που είναι λογικό να της έχει δοθεί. Η σύγχρονη ζωή έχει στο σύνολο της οργανωθεί στη βάση της.