Fruit of the Doom

 

 

Βρίσκομαι στο Μετρό, οπωσδήποτε μία τοποθεσία που προσφέρει αλεξίσφαιρη προστασία από τις θερινές κακουχίες της ζωής στην πρωτεύουσα. Παραδείγματος χάριν, να βαδίζεις στο κουφάρι ενός Μεγάλου Περιπάτου.

Κατεβαίνω Μοναστηράκι. Η κίνηση στην Αθηνάς κανονική –  η χρήση της έκφρασης «υποτονική η κίνηση στην αγορά» ενδείκνυται αποκλειστικά για όσους εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε δομημένα ομόλογα εναλλάξ με τον φόβο όπως εκείνος διαχέεται μέσα από μια οθόνη.

Στην περίπου πολύβουη Βαρβάκειο Αγορά ένας Αιγύπτιος με λαδωμένα μαλλιά με καλοσωρίζει σε σπαστά αγγλικά. Από δόντια έτσι κι έτσι, «έχω δει πολλά στη ζωή μου» φωνάζει το πικρό του χαμόγελο.

Κατευθύνομαι στην Ελληνίδα με τις αραβικές πίτες, δηλαδή ψωμί το παλιό το ετερόδοξο. Μιλάει, αναψοκοκκινισμένη, στο τηλέφωνο. Με θυμάται δεν με θυμάται. Για μία ακόμη φορά θα την προλάβω στο τσακ πριν να μου προσφέρει μια πλαστική σακούλα χρώματος μπλε. «Όχι ευχαριστώ» θα της πω και τούτη τη φορά μόνο δεν θα μου απαντήσει, όπως πάντοτε, «ωραία». Προσπαθεί να βάλει τα ψώνια μου στο back pack. Σπρώχνει κι άλλο, το παλεύει να χωρέσουν, κοκκινίζει απότομα, ανοίγει κι άλλο το φερμουάρ, τα δίνει όλα, ανησυχώ για την υγεία της, τα παρατάει στη μέση, τα βάζω στην σωστή σειρά, πληρώνω και φεύγω.

Μερικές δεκάδες μέτρα πιο κάτω, τα πράγματα σοβαρεύουν. Δεν θέλω και πολύ, με μαγνητίζει η μάχη των αποξηραμένων φρούτων:

βασιλικοί χουρμάδες από το Ισραήλ συγκρούονται με εκείνους της Περσίας την ώρα που Ελληνικά δαμάσκηνα ανταγωνίζονται βερύκοκα Τουρκίας – χρώματα, αρώματα και γεύσεις στοιβαγμένα σε ένα ράφι αντανακλούν το γεωπολιτικό παίγνιο της περιοχής μας το οποίο, όπως όλα δείχνουν, έχοντας αποδράσει από το account μου στο Twitter διαχέεται πλέον και στην καθημερινότητα μου.

Time offline is the new holidays, έλεγε κάποτε το σύνθημα – που τέτοια τύχη στην εποχή των διαταραχών ιστορίας στην Ανατολική Μεσόγειο εναλλάξ με την θάλασσα του Αζόφ και τα Στενά του Ορμούζ και του πανταχού παρών και τα πάντα πληρών COVID-19.

«Τι να βάλω;» διακόπτει το γεωπολιτικό μου ντελίριο ο ανυποψίαστος πωλητής. 

«250 γραμμάρια από κάθε χώρα» απαντώ χαζογελώντας μόνος μου με την ευχή να ξεγελάσω τη νεο-Οθωμανική δίψα διά του εμπορίου, να στηρίξω την τοπική οικονομία, να λάβουν εχέγγυα φιλίας οι, very demanding, γείτονες Ισραηλινοί, και, τέλος, να ανακουφιστεί λιγάκι ο Ιρανικός λαός από το Αμερικάνικο εμπάργκο·

σαν να μην είχα διαβάσει δηλαδή, μόλις την προηγούμενη νύχτα, για μία ακόμη Ιρανική επίθεση με drone σε φορτηγό πλοίο Ισραηλινών συμφερόντων, την συνέντευξη του τέως διοικητή της Mossad στην οποία αφηγείται τις λεπτομέρειες του σαμποτάζ στις υπόγειες εγκαταστάσεις του ιρανικού πυρηνικού συγκροτήματος στο Natanz, τις τελευταίες δηλώσεις του Hulusi Akar, ή, τέλος, λεπτομέρειες από το πιο πρόσφατο επεισόδιο της σειράς «κατασκευάζοντας τον εσωτερικό εχθρό» με fools gold sponsor την Ελληνική κυβέρνηση.

Oh well, o αφαντασίωτος υμών πρώτος τον χουρμά βαλέτω.

 

 

 

Harry

 

 

Έξω από το Βυζαντινό Μουσείο, στην στάση του λεωφορείου. Σύμφωνα με την τηλεματική, το 220 θα βρίσκεται εδώ σε ένα λεπτό. Χέρι στην τσέπη, Ath.ena Card πουθενά. Η πλέον πολύτιμη κάρτα – «πήγαινέ με όπου θέλεις, οδηγέ, πιάνω παράθυρο». Η δυσφορία στην σκέψη της απώλειας πολλαπλασιάζεται επί 38 βαθμούς Κελσίου. Η ώρα είναι τρεις το μεσημέρι.

Ξεκινούν οι υπολογισμοί. Να πάω στο Σύνταγμα να βγάλω καινούργια, ζητούν φωτογραφία, που είναι ο κωδικός οέο, δύο ευρώ, πέντε εργάσιμες μέρες αναμονής.

Δεν μπορεί παρά να έπεσε όταν έβγαλα το μπλοκάκι ώστε να κρατήσω σημειώσεις για τον Truman. Έπρεπε να επιστρέψω, δεν υπήρχε άλλος δρόμος. Ακολουθώ, βεβαίως, την ίδια ακριβώς διαδρομή. Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας, Ρηγίλλης, Βασιλέως Γεωργίου, Κλεάνθους, λεωφόρος Βασιλίσσης Κωνσταντίνου.

Nada στην Βασιλίσσης, στην Ρηγίλης σκουπιδάκια και τρικάκια του Ρουβίκωνα – «Έξω οι Τούρκοι από το Κουρδιστάν». Μια κλούβα των ΜΑΤ φυλάει την Τουρκική Πρεσβεία. Ξελιγωμένες πανωραίες γάτες μέσα από το Λύκειο του Αριστοτέλη επτά τον αριθμό ζητιανεύουν νερό. Στην Κλεάνθους απολύτως τίποτα, έξω από την πρεσβεία της Ινδίας, που γιορτάζει τα 75 της χρόνια ως μοντέρνο κράτος, ο Gandhi παραμένει χαμογελαστός μεν, ασαφής κι αόριστος σαν γνήσιος Ανατολίτης guru δε. Χμμμ.

Μπροστά από το άγαλμα του Truman η κάρτα μου δε διαταράσσει την λευκότητα των μαρμάρων, οι κόκκινες μπογιές του Κ.Κ.Ε. έχουν σβηστεί από καιρό. Τερματικός σταθμός της διαδρομής ο σκιερός χώρος πίσω από τις στήλες με τα λόγια ευγνωμοσύνης του ελληνικού λαού προς τον Πρόεδρο των Η.Π.Α.

Βλέπω την κάρτα στο έδαφος. Κάθομαι στο πεζούλι ύψους λίγων εκατοστών στην σκιά του ευχαριστώ των Ελλήνων χαραγμενο σε λευκό μάρμαρο· ανακουφισμένος προφανώς, προβληματισμένος ελαφρώς. Νερό αναβλύζει από το συντριβάνι έπειτα από χρόνια, ξεδιαλύνει τις σκέψεις μου.

Ο Harry Truman, όπως κάθε άλλο δημόσιο γλυπτό, συνδιαλλέγεται με την πόλη του, πόσο μάλλον που επιμένει να στέκεται στη θέση του έπειτα από τέσσερις βομβιστικές επιθέσεις· έχει κατ’ επανάληψην βαφτεί κόκκινος ή ροζ από μπογιές, κάποτε του ‘κοψαν κιόλας τα ποδάρια.

Υπάρχει ζωή εντός του ορειχάλκινου ανδριάντα ύψους 3,20 μέτρων - πίσω από τον θόρυβο των γρύλων και των τζιτζικιών τις νύχτες του καλοκαιριού λέγεται συνομιλούν τ’ αγάλματα, πως συζητούν τα μυστικά μας.

Τίποτε δεν είναι τυχαίο. Ήταν το μακρύ χέρι του Harry λοιπόν που «κατέσχεσε» την κάρτα μου, η, έστω πρόσκαιρη, στέρηση της ελευθερίας μετακίνησης με τη δημόσια συγκοινωνία ήρθε ως απάντηση των ύπουλων πράξεων μου. Είναι αλήθεια άλλωστε πως βρέθηκα εδώ, ήδη από το προηγούμενο post, για σκοπούς υποδόριας προπαγάνδας:

είχα ολοφάνερα πάρει θέση υπέρ του σοφού και ηθικού Ινδού ηγέτη έναντι του κυνικού Αμερικανού Προέδρου επί της θητείας του οποίου σχεδιάστηκε το σωτήριο, και για την Ελλάδα, περίφημο σχέδιο ανοικοδόμησης της Ευρώπης.

Γενικά μιλώντας, οι napalm στο Βίτσι και στο Γράμμο του “Truman Doctrine” χορεύουν swing και rock ‘n’ roll με το Marshall Plan. Όσο για το “Little Boy” της Hiroshima και τον “Fat Man” στο Nagasaki:

o   "Mr. President, I have blood on my hands."

Truman was disgusted by Oppenheimer’s cry-baby attitude. "I told him," Truman said later, "the blood was on my hands—let me worry about that."

Το ‘χε έννοια ωστόσο και ο Robert McNamara, ορίστε η δική του -οπωσδήποτε πειστικότερη-γενεαλογία του τρόμου του πολέμου:

“I don’t fault Truman for dropping the nuclear bomb. What can one criticize is that the human race prior to that time and today has not really grappled with ‘the rules of war’. Was there a rule then that said you shouldn’t bomb, shouldn’t kill, shouldn’t burn to death 100.000 civilians in a night? LeMay said “if we ‘d lost the war, we would all have been prosecuted as war criminals”. And I think he is right. He, and I’d say I, were behaving as war criminals. LeMay recognized that what he was doing would be thought immoral if his side had lost.

But what makes it immoral if you lose and not immoral if you win?

 

***

Μαζεύω την κάρτα από κάτω, ετοιμάζομαι να αποχωρήσω.

«Πες κι εσύ τίποτα ρε Γκάντι...»

“There is no way to peace, peace is the way” απαντά τεστάροντας τις αντοχές μου.

 

Mahātmā

 

Φθάνω στον προορισμό μου. Λαβωμένος. Έχει προηγηθεί η σύντομη παραμονή μου εντός ενός αστικού λεωφορείου με leasing και ερμητικά σφραγισμένα τζάμια το οποίο προστέθηκε μετά τυμπανοκρουσιών στον στόλο του Ο.Α.Σ.Α. λίγους μήνες προηγουμένως - ακατάλληλου για την πανδημία και το κλίμα της πόλης το δίχως άλλο.

Εν τω μεταξύ, πέρασε κιόλας ενάμισης χρόνος από το αιφνιδιαστικό σφύριγμα της έναρξης ενός αγώνα που δεν είχε καν αναγγελθεί από τους οικοδεσπότες Κινέζους στη Wuhan. Γενικά μιλώντας, πολύ αόριστα όμως, το ταξίδι προβλέπεται μακρύ μέσα στην curfew νύχτα.

Μετά το πέρας της Αμερικανοκίνητης παγκοσμιοποίησης θα έχουν αντέξει χώρες με μακρόπνοη στρατηγική, functional παρανοϊκοί με το όπλο παρά πόδα, άγιοι της καθημερινότητας που δεν έχουν ποτέ πατήσει το πόδι τους στην λειτουργία της Κυριακής. Όσο για τους έκπτωτους/ες, they know the drill.

 

***

«Δεν μπορούσαν να βάλουν κάποιον δικό μας;» μονολογεί μια καλοβαλμένη μεσήλικη Αθηναία. Καμία ταραχή. Συνεχίζω να τραβάω φωτό με έκδηλη λαχτάρα την τελευταία προσθήκη στο μωσαϊκό των υπαίθριων δημόσιων γλυπτών της Αθήνας.

Στέκομαι μπροστά από τον Mohandas Karamchand Gandhi, βαδίζει κρατώντας lathi και βιβλίο. Αναρωτιέμαι πόσες πατημασιές μας δίνουν τα 240 μίλια που χρειάστηκε να διανύσει μέχρι την Αραβική Θάλασσα, τερματικό σταθμό της ιστορικής πορείας του Salt March.

Στην άλλη άκρη της πλατείας που φέρει το όνομα του ο Harry S. Truman γελά από μέσα του με την αναμενόμενη σε τέτοιες περιπτώσεις αλαζονεία του νικητή, της Δυτικής σκέψης εν προκειμένω. Ειρωνεύεται, είμαστε βέβαιοι, την satyagraha του Ανατολίτη - το δικό του «δόγμα» άλλωστε εγγυήθηκε κάποτε τη νίκη του James Van Fleet στον... Ελληνικό εμφύλιο πόλεμο.

Τηρεί, ο Αμερικανός Πρόεδρος, την παράδοση του Winston Churchill· ο Βρετανός Πρωθυπουργός αραίωνε κάποτε τον θυμό του για τον “fakir of a type well known in the east” στο whisky και το brandy, πριν καταλήξουν γείτονες στο Parliament Square του Westminster στο Λονδίνο.

Καθόλου περιέργως, ο Gandhi των Βρετανών είναι σκεπτικός και στατικός· αναπαριστά τον φιλόσοφο, τον οικουμενικό στοχαστή. Χρήσιμη και αναγκαία (δεδομένης και της ανεπίστρεπτης παρακμής της φιλελεύθερης ιδεολογίας), η σκέψη του Gandhi, μεταθέτει το βάρος της συζήτησης από το ζήτημα των δικαιωμάτων στην έννοια της ευθύνης:

o   Asked in 1947 by the director-general of UNESCO to contribute to the then new and growing discourse surrounding human rights, Gandhi retorted that he had “learnt from my illiterate but wise mother that all rights to be deserved and preserved came from duty well done. The very right to live accrues to us only when we do the duty of citizenship of the world.”

Ο Mahātmā της Αθήνας, γελαστός και εν κινήσει, προβάλλει έναν άνθρωπο της δράσης, τον Ινδό ηγέτη του αντι-αποικιακού αγώνα κατά των Βρετανών (και όχι μόνο):

o   Gandhi didn’t just single out Western imperialists, or blame capitalism’s unquenchable thirst for new markets and resources for European expansionism in Asia and Africa. In his view, organized exploitation of people and resources was a feature of all industrial civilization; and he did not spare its eager imitators in Asia, such as Japan, and their obsession with achieving national strength at the expense of the weak. He could never have advocated or endorsed something like the Great Leap Forward—Mao’s attempt to catch up with the industrialized West, which consumed between thirty and forty-five million lives. India, he was convinced, would be “a curse for other nations, a menace to the world,” once it became industrialized.

Την παρούσα στιγμή, η «Ινδική κατάρα» κωδικοποιείται ως Delta Variant· η «Κινέζικη απειλή» ως Wuhan Virus.

 

“Gandhi’s intellectual development was arrested by intense religious belief,” σύμφωνα με τον κορυφαίο essayist μαρξιστή ιστορικό Perry Anderson.

Ας σημειωθεί ωστόσο πως μέσα από το survival kit του 21^ου αιώνα (αποανάπτυξη, reduce-reuse-recycle, χορτοφαγία, renewable energy) ξεπηδά ορμητικά σαν χείμαρρος ο spiritual μη ανθρωποκεντρικός κόσμος του Mahātmā.

Τέλος, ο Gandhi μπορεί να ήταν, ή και να μην υπήρξε «Saint of the Status Quo», όπως γράφει η Arundhati Roy. Αδιαμφισβήτητα ωστόσο, παρότι Ινδός, δεν ήταν γητευτής φιδιών:

·        politics encircle us today like the coil of a snake from which one cannot get out, no matter how much one tries,” Gandhi once said. “I wish therefore to wrestle with the snake.”

 

***

Μια σειρά από ψηλά κυπαρίσσια, δέντρα του πένθους, στέκουν πίσω από τον Truman. Προαναγγέλουν τον δεύτερο, συμβολικό τούτη τη φορά, θάνατο του - μια μέρα θα τον θυμόμαστε απλά ως number 33.

Όσο για τον Mahātmā, αιώνια η σοφία της ελιάς που ριζώνει πλάι του.