29.4.09

Ψήγματα αλήθειας: η «γενιά των 700 ευρώ» και ο Ρασκόλνικοφ.






Συνηθίζεται να λέμε πως "η αλήθεια κρύβεται στον/στους/..." με τις απαντήσεις φυσικά να διαφέρουν ανάλογα την περίσταση. Μπορεί να αναφέρεσαι στον Marx, στον Kafka, στον Bergman ή ακόμα και στους… Sex Pistols.
Η αλαζονεία μιας τέτοιας έκφρασης καθώς και η ολοφάνερη εξουσιαστική της λειτουργία (δεν υπάρχει μια αλήθεια, αλλά ούτε και πολλές, υπάρχει μονάχα η άγνοια μας που αγκιστρώνεται πάνω σε ψήγματα αλήθειας∙ ψήγματα αλήθειας που αναλαμβάνουν το ρόλο να γίνουν η αναγκαία πυξίδα ώστε να μην «καταντήσει» ο άνθρωπος μια κινούμενη βόμβα υπαρξιακού άγχους αλά Ρασκόλνικοφ) την καθιστούν απαγορευτική για οιονδήποτε σέβεται τον εαυτό του.
Φυσικά, αν είσαι βιαστικός ή επιθυμείς διακαώς να τερματίσεις μια ατελέσφορη (άρα και ψυχοφθόρα) συζήτηση δικαιούσαι να την χρησιμοποιήσεις. Αν προσπαθήσεις να πείσεις έναν από τους λεγόμενους νοικοκυραίους ότι δε χάθηκε δα και ο κόσμος που καταστράφηκαν ορισμένες βιτρίνες ή μια πρωτοετή φοιτήτρια των ΤΕΦΑΑ με καταγωγή από τη Πάτρα άρτι αφιχθείσα στην πρωτεύουσα, ότι δεν είναι τραγωδία που τα H&M που βρίσκονται στο κέντρο δε λειτουργούσαν τις ημέρες των Χριστουγέννων λόγω εξεγερσιακής βίας ή τέλος, ένα μέλος της... «γενιάς των 700 ευρώ» (μια ακόμη ταμπέλα τηλεοπτικής ευκολίας άνευ χρησιμότητας), με άλλα λόγια έναν διαδηλωτή που ακόμα «πιστεύει» (ή θέλει να «πιστεύει» για κάποιους λόγους) στην έννοια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην προσπάθεια του να μην φανεί... ακραίος, ενώ την ίδια στιγμή απλά διατυπώνει την ημιμάθεια του και αποδεικνύει τη δειλία του, μπορείς κάλλιστα να χρησιμοποιήσεις την εξής έκφραση: "η αλήθεια βρίσκεται στην αντίσταση" (αν χτυπήσεις και το χέρι σου στο τραπέζι ακόμα καλύτερα∙ αν μάλιστα χυθεί λίγος καφές από το φλυτζάνι σου, τότε έχεις πετύχει τον σκοπό σου).
Απώτερος σκοπός: να καταφέρεις να ξεγλιστρήσεις από τους σκόπελους μιας ανώφελης συζήτησης η οποία μετατρέπει τα ψήγματα της αλήθειας στα οποία στηρίζουμε την ύπαρξη μας σε ψίχουλα τα οποία δεν είναι ορατά σε γυμνό μάτι. Η κατάσταση είναι από μόνη της αρκούντως δύσκολη, άλλωστε: ο άνθρωπος είναι σε θέση να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του αλλά και τον κόσμο... μέσα του σε ένα ποσοστό που προσομοιάζει με το εμβαδόν που καλύπτει πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας το φως που εκπέμπει ένας φάρος. Μια σταγόνα στον ωκεανό, δηλαδή.
Η εικόνα ενός ταλαίπωρου, περιπλανώμενου, βυθισμένου σε μύχιες σκέψεις Ρασκόλνικοφ, να αμφιταλαντεύεται μεταξύ Ηθικής και Νόμου αναζητώντας την δική του αλήθεια (αυτή που θα βρει μέσω Θείας επιφοίτησης αλλά η ζωή δεν είναι βιβλίο, αλλά και ο Ντοστογιέφσκι δεν είναι βιβλίο αλλά ζωή, οπότε το πράγμα περιπλέκεται) είναι ένα ζοφερό παράδειγμα προς... μίμηση, αν λάβουμε υπόψην μας την αναπόδραστη πραγματικότητα τούτης της ζωής που θέλει τα αγαθά να κόποις κτώνται.
Από τα ξεροκόματο αλήθειας που του αναλογούσε, ο Ρασκόλνικοφ κατόρθωσε μετά κόπων, φόνων, φθόνων και βασάνων να φθάσει στη δική του Γη της Επαγγελίας (το γεγονός ότι αυτή τον... βρήκε στην φυλακή μπορεί να αποδοθεί στις πραγματιστικές διαθέσεις του Ρώσου συγγραφέα). Υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ∙ αρκεί μονάχα να μην δειλιάσεις στη θέα του απύθμενου σκότους που απλώνεται μπροστά σου...


No comments:

Post a Comment