Είναι γεγονός ότι την Τζούλια την πήδηξε όλη η Ελλάδα και όχι ο Γάλλος πορνοστάρ (αυτό είναι ο 23άρης και όχι ο 23εκατοστάρης). Δεν είναι μονάχα που απουσίαζε το κεφάλι του επιβήτορα από το βίντεο, ούτε το γεγονός ότι μιλούσε κάποιος άλλος στη θέση του. Είναι το μεταμοντέρνο κολάζ, το παστίς της Τζούλιας καταιγίδας, είναι η Τζούλια ως η ντελεζιανή σχιζοφρένεια του καπιταλισμού, και εμείς ως οι λοβοτομημένοι καταθλιπτικοί (κάποτε ερωτευμένοι σχιζοφρενείς) που μας φέρνει κοντά (εμάς κι αυτήν), πολύ κοντά.
Τον Jackson τον πήρε μάτι όλος ο πλανήτης. Ο Jackson, ο άνθρωπος χωρίς φύλο, εθνικότητα, στερημένος από κάθε επιθυμία, αποκομμένος από το σώμα του (όργανο δουλειάς μα όχι και επιθυμίας), αποκαμωμένος με τη ψυχή του, είναι το πρώτο cyborg της ιστορίας. (Ο Burroughs ήταν κι αυτός cyborg αλλά αυτός περισσότερο εξέφρασε και ανέδειξε τις δυνατότητες του είδους παρά μπορεί να τοποθετηθεί ως αντιπρόσωπος του νέου αυτού Γένους∙ αυτό γιατί στην περίπτωση του έχουμε να κάνουμε, όχι με ένα ανθρωπόμορφο cyborg αλλά με έναν cyborged άνθρωπο).
Η Τζούλια μας, ένα sexy cyborg, δεν ήταν και τόσο σεξουαλική στο βίντεο. Το βίντεο αυτό καθ΄αυτό είναι μονάχα ένα μέρος της πραγματικότητας που λέγεται σίριαλ Τζούλιας και το οποίο προβάλλεται παντού εκτός από τα όνειρα και τις φαντασιώσεις μας. Το marketing trick (οι φήμες για ένα παράνομο Paris Hilton like πορνό και το μετέπειτα πλασάρισμα μιας κανονικής τσοντοπαραγωγής) δεν έπιασε.
Αυτό γιατί στο βίντεο το μόνο που δεν καταφέρνεις να δεις είναι μια ξανθιά υπερ-γκόμενα να κάνει σεξ. Τι βλέπεις:
§ Ένα ακόμη επεισόδιο της καυτής σούπας Αλεξανδράτου βγαλμένο σαν από ένα μετά-ριάλιτι.
§ Αναφορές (η Γκουσγκούνεια ατάκα, το μπουκάλι της Βίσση, το ανικανοποίητο των βογγητών της που υποθέτω σε συνδέει με την όλη περσόνα την οποία της είπαν να φορεί [μέχρι που ξέχασε τι της είχαν πει και μεταμορφώθηκε σε ένα ξύλινο κουρδιστό παιχνίδι που κουρδίστηκε τόσο πολύ που έμεινε να στριφογυρίζει αιώνια]).
§ Βλέπεις αλλά δεν βλέπεις (περιμένεις το σίκουελ το οποίο υποδεικνύει έντεχνα η επιθυμία της πρωταγωνίστριας για διείσδυση δευτέρου βαθμού η οποία και δημιουργεί την πολυπόθητη αναίρεση).
Αναίρεση στο τετράγωνο: η ίδια η πρωταγωνίστρια δίνει την χαριστική βολή στο φιλοθεάμον κοινό με την επίμονη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Στο μυαλό έρχεται ο Jackson σε εκείνο το ντοκυμαντέρ όπου κρατώντας αγκαλιά ένα αγοράκι από τα πολλά που φιλοξενούσε στη no wo-man’s land του, μιλούσε τρυφερά για αυτούς που φιλοξενούσε στο κρεβάτι του (τα αγοράκια). Στις επίμονες-αγενείς ερωτήσεις του δημοσιογράφου για το παράδοξο της όλης ιστορίας, ο Jackson θύμιζε Τζούλια, η Τζούλια όπως είπαμε θύμιζε Jackson και οι θεατές των δύο επεισοδίων της ίδιας σειράς, δεν θυμίζουν, αλλά είναι οι συνδρομητές εκείνης της Σοβιετικής εγκυκλοπαίδειας, στα χρόνια του πατερούλη.
Κάπου στα 1953, μας διηγείται ο Ζίζεκ, το Σοβιετικό καθεστώς εξέδωσε την Great Soviet Encyclopedia (είναι εύκολο να υποθέσει κανείς πως επρόκειτο για υπερ-παραγωγή, που λένε). Λίγο καιρό μετά την έκδοση της, οι συνδρομητές της ανά την Σοβιετική επικράτεια λάβανε μέσω ταχυδρομείου, ένα γράμμα. Αυτό περιείχε τρεις καινούργιες σελίδες οι οποίες έπρεπε να αντικαταστήσουν κάποιες παλιές, αχρείαστες πια. Ο σύντροφος Beria δεν ήταν πια κοντά τους. Το λήμμα με το όνομα του έπρεπε να αντικατασταθεί μιας και “appereances matter”, όπως μας θυμίζει συχνά πυκνά ο Ζίζεκ.
Η θρησκευτική ευλάβεια με την οποία οι πολίτες της Ε.Σ.Σ.Δ. τοποθετούσαν τις καινούργιες σελίδες (υπόθεση εργασίας κάνουμε), καθόλου περίεργο στα πλαίσια ενός καθεστώτος που χτίστηκε πάνω στο μέγεθος ενός Μύθου, του κομμουνιστικού, θυμίζει την ευλάβεια με την οποία οι παγκόσμιοι πολίτες στις μέρες μας παρακολούθησαν τα δύο αυτά ταυτόσημα φαινόμενα από το μέλλον παράγωγο της εποχής μιας μεγάλης – και ασυναίσθητης - Συναίνεσης.
Αυτό δεν είναι τυχαίο. Αν φανταστούμε τον Jackson ως άλλο Ιησού και τη Τζούλια ως Μαρία Μαγδαληνή, λύνεται η παρεξήγηση. Νομίζω είναι περιττό να αποδείξουμε την ένταση και το μέγεθος του φαινόμενου Jackson, κάτι που έγινε ορατό κυρίως μετά το θάνατο του. Το όλο εξωπραγματικό (αλλά πολύ Πραγματικό) του προϊόντος Jackson, πακεταρίστηκε στο (όχι ορατό δια γυμνού οφθαλμού) concept ενός Ιησού, ο οποίος όσο ατιμάστηκε εν ζωή άλλο τόσο εξυψώθηκε στη δόξα μετά θάνατον.
Στο βίντεο αυτό, ο Jackson πλαισιώνεται από πληβείους[i], ανάμεσα στους οποίους σημαίνουσα θέση καταλαμβάνουν ανήλικοι, τα παιδιά. Ο Jackson αποκύρηξε τους Γραμματείς και Φαρισαίους (λίγο πολύ όλους τους ενήλικες∙ δημοσιογράφους και ιθύνοντες της εξουσίας ως υπεύθυνους για το -οικολογικά μιλώντας- χάλι του πλανήτη, κομματάκι παραπάνω) αγκαλιάζοντας τα παιδιά. Μόνο αυτά μπορούσαν να λάβουν την ευλογία του ως τα μόνα αθώα, αμόλυντα πλάσματα που απέμειναν σ΄ένα βρώμικο πλανήτη (δεν μπορούσε παρά να είναι πράσινος ο νέος Ιησούς στους καιρούς της οικολογικής λαίλαπας, δεκανίκι ουσιαστικά του too hard to die καπιταλισμού).
Η έκτακτη συμμετοχή του Jarvis Cocker στον ρόλο του καταστροφέα, δε μπορεί παρά να σχηματοποιεί το όλο concept∙ ο Cocker είναι ο Διάβολος που κούνησε την ουρά του. Κερδίζοντας τα δέκα λεπτά διασημότητας που αντιστοιχούν στον χρόνο που καταλαμβάνει ο Σατανάς σ΄όλες τις ωραίες εκείνες χριστιανικές παραβολές, δεν κατορθώνει και πολλά. Χαρίζει βέβαια μια ρεαλιστική νότα σκότους, μια ανάσα δροσιάς στους παραδόπιστους προτού απομακρυνθεί από την εικόνα κατατροπωμένος και κυνηγημένος.
Ο Jackson σαν άλλος Ιησούς αποσύρθηκε από τα εγκόσμια και κλείστηκε μαζί με τους Απόστολους του στα άδυτα της Neverland. Ήταν περιττό να γυρίζει όλο τον κόσμο μαζί τους, οι κάμερες κάνουν την ίδια δουλειά. Οι παγκόσμιες περιοδείες του αντιστοιχούν στα θαύματα του Ιησού∙ όντας η επιτομή της pop culture, οι συναυλίες του ανά τον κόσμο ήταν η επιτομή του έργου του, μια κίνηση γενναιοδωρίας και μια απόδειξη του μεγαλείου του ακόμα και σ΄αυτούς που δεν το άξιζαν (δημοσιογράφοι, προμότερς και λοιποί).
Ο Michael Jackson θαρρεί κανείς πως είναι η υλικοποίηση του Ιησού μετά τον συμβολικό θάνατο του τελευταίου ο οποίος έχει επέλθει εδώ και καιρό, φυσικά. Με την σειρά του ο Ιησούς βέβαια, δε μπορεί παρά να ήταν η υλικοποίηση του Θεού μιας και ήταν αυτός ο τελευταίος που πέθανε πάνω σε κείνο τον σταυρό. Οι πανηγυρισμοί ανακούφισης (μασκαρεμένοι σε κροκοδείλια δάκρυα) που συνόδεψαν τον θάνατο του Βασιλιά της ποπ σήμαναν την οριστική τοποθέτηση του σε περίοπτη θέση στο καλαίσθητο λείψανο του πολιτισμού μας.
Ο Peter Sloterdijk αναφέρει πως σε εκατό χρόνια θα βλέπουμε αγάλματα προς τιμήν του Lee Kuan Yew, του ανθρώπου στου οποίου το όνομα πίνει νερό η Κινεζική κομματική νομενκλατούρα, θεμελιωτή ουσιαστικά του “Asian values capitalism” (μια πραγματικότητα που ίσως και να μας πλακώσει, έτσι ξαφνικά, ένα ήρεμο βράδυ, όπως μας πλάκωσε εδώ στην Ελλάδα αυτή η πλασματική κρίση). Ίσως. Εκείνο τον καιρό, ίσως όμως και να δούμε τον Jackson να λατρεύεται ως θεότητα. Φαντάζομαι τις Αρχές να κυνηγούν τους πιστούς ενός πρωτόλειου, ατελούς cyborg, post-gender πλάσματα να υμνούν έναν ακόμη Εσταυρωμένο, ο Jackson ως η διασταύρωση ενός Peter Pan (όπως θα ήθελε ο ίδιος) και μια προχωρημένη έκδοση της Μητέρας Τερέζας.
Για να επιστρέψουμε στην Τζούλια όμως, αυτή η αμαρτωλή που ατίμασε την ηθική νοικοκυραίων και τηλεθεατών (υποκριτών ηθικολόγων και κριτών -φανταζόμενοι εαυτούς μέλη κριτικής επιτροπής σε ριάλιτι- παπαρολόγων) ενόσω ανύψωσε κάτι άλλο των νεανίων που βγαίνουν για βράδυ στο ίντερνετ, δε μπορεί παρά να επιστρέψει κάποια στιγμή στα... βασικά. Η τηλεοπτικώς πετροβολημένη αυτή κορασίδα θέλει να εισέλθει εις γάμον κοινωνία με έναν φέρελπι νέο επιχειρηματία, έχει προηγηθεί η αγορά ενός πολυτελούς σπιτικού. Μιας και δεν υπάρχει ένας Ιησούς να προτάξει το κορμί του μπροστά στην αμαρτωλή Τζούλια, κάποιος άλλος θα πρέπει να κάνει την βρώμικη δουλειά. Έτσι λοιπόν, ο ίδιος ο μηχανισμός παραγωγής λάσπης σήμερα, θα σταθεί δίπλα της σ΄έναν glamour γάμο αύριο και θα μας τροφοδοτήσει με έναν ατελείωτο οφερτό ηλίθιων διαπιστώσεων και ασήμαντων πληροφοριών.
Η Τζούλια φυσικά δεν χρειάζεται να μετανοήσει, η αναντιστοιχία αυτή καλύπτεται από την Οργουελιανή πραγματικότητα που ζούμε εδώ και κάμποσο καιρό με τη Θεαματική διάχυση της πληροφορίας να βρίσκεται στον αγώνα του τύπου με το μουστάκι στο “1984”. (Με την ευκαιρία να σημειώσουμε πως είναι καιρός πια να αποδεχθούμε ότι η Οργουελιανή πραγματικότητα είναι εδώ∙ το παζλ συμπληρώθηκε μόλις πρόσφατα με το πείραμα της Βαγδάτης, όπου γωνιά και μπόμπα δηλαδή, και η ζωή συνεχίζεται, ταυτόχρονα!).
Αν πίσω από τον Ιησού βρισκόταν ο αιώνιος Θεός, το αιώνιο Πνεύμα, ο Δημιουργός του κόσμου (ο μπαμπάς του με δύο λόγια), πίσω από (αυτού του είδους) τα cyborgs δε μπορεί παρά να βρίσκεται το Θέαμα, ή αλλιώς η μεταμοντέρνα αφασία (λέγε με και late capitalism), ή αλλιώς τα κατακάθια της νεωτερικότητας, ή αλλιώς ο ποζιτιβισμός και τα συναφή του, ή αλλιώς η Ζωή όπως μονάχα μπορούμε να την φανταστούμε πλέον (όλα τα άλλα μοιάζουν να είναι μύθος χωρίς το Μύθο στα πρότυπα του Ζιζεκικού καφέ χωρίς καφεΐνη, μπύρα χωρίς αλοοόλ, πλαστικό γαμήσι κτλ).
"Εν αρχή ήταν ο Eλληνικός πολιτισμός, μετά η Aναγέννηση και τώρα μπαίνουμε στην εποχή του κώλου," ακούμε στο Pierrot le Fou, μια ταινία του Jean-Luc Godard, πίσω στα 1965. Αφήνοντας στην άκρη την προφανή μεταφορά με τα οπίσθια της Τζούλιας αλλά και το όλο concept μόδιστροι, μοντέλα, sexy τραγουδιστές της rock, ηθοποιός σημαίνει φως και λοιπά κατακάθια του ύστερου καπιταλισμού, θα υποστηρίξουμε κάτι άλλο.
Ο Marx προσπαθώντας να τοποθετήσει τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό (καθώς και όλους τους άλλους πολιτισμούς που προηγήθηκαν της εποχής του) και την επίδραση της ελληνικής τέχνης στην ιστορία, μίλησε για παιδιά, οι Έλληνες ήταν τα παιδιά με πρώιμη ανάπτυξη. Οι κοινωνικές συνθήκες που επέτρεψαν την εμφάνιση της Ελληνικής τέχνης δεν πρόκειται να εμφανιστούν ξανά. Η ανθρωπότητα (στις μέρες του) δεν μπορούσε να ξαναγυρίσει πίσω, ο ώριμος άνδρας (η ανθρωπότητα στην εποχή του) δεν μπορεί να ξαναγίνει παιδί. Ήταν η εξελικτική προσέγγιση του Μαρξ που τον έκανε να σφάλλει και φυσικά η λαχτάρα του να δει τα ώριμα παιδιά να αποκτούν την πολυπόθητη ταξική συνείδηση και να προχωρήσουν ακάθεκτα στην επανάσταση.
Χωρίς να ενστερνίζομαι αυτή την εύκολη και πρόχειρη μεταφορά του Γερμανού θεωρητικού στη φούρια του πάνω για την κομμουνιστική επανάσταση, θα ακολουθήσω τη συλλογιστική του για να υποστηρίξω ότι σήμερα, πάλι παιδιά έχουμε, και μάλιστα λοβοτομημένα. Ο κόσμος σήμερα μοιάζει να βρίσκεται στο πρωκτικό στάδιο για το οποίο μας μίλησε ο Freud. Τα μωρά, περήφανα για τα κακάκια τους αναφωνούν, έλα μαμά να δεις τι έκανα, δείχνοντας με περηφάνια τα κόπρανα τους. Όταν αντίθετα επαναστατούν απέναντι στην γονεϊκή εξουσία, κρατάνε τα κακάκια τους μέσα τους.
Ένα καλό παράδειγμα μας προσφέρουν οι καλλιτέχνες (στην ουσία χειροτέχνες, διασκεδαστές, ιδιωτικοί υπάλληλοι κι ας μην το ξέρουν∙ μπερδεύονται κατά τα φαινόμενα από την βιομηχανία κατασκευής ψευδαισθητικών τίτλων εξημέρωσης ναρκισσιστικών Εγώ και ανάδειξης άπληστων Υπερ-Εγώ). Αυτοί λοιπόν όταν παράγουν τα κακά τους καλούν τις κάμερες να δουν τι έκαναν. (Μαζί τους να δούμε και εμείς∙ συνήθως η politically correctness μας και οι καλοί μας liberal τρόποι - που αναγνωρίζουν το δικαίωμα του καθενός στην έκφραση μα τείνουν να ξεχνούν το δικαίωμα, επίσης του καθενός, να μη ξοδεύει αλόγιστα το χρόνο του – μας εμποδίζουν να εκφράσουμε αυτό που πραγματικά σκεφτόμαστε: “άσε μας τα ‘παν κι άλλοι”, “βρε άϊ στο διάολο”, κτλ). Αν σταματήσουν να αφήνουν τα σκατά τους ελεύθερα, τότε ίσως να δούμε άσπρη μέρα όπως βλέπουν και τα παιδιά στο δρόμο προς την ενηλικίωση όταν διαπράτουν το φόνο του γονέα. Έτσι λοιπόν, το σύνολο της ανθρωπότητας στις μέρες μας δείχνει να περιφέρεται γύρω από αυτήν τη νηπιακή κατάσταση συνείδησης.
Ήδη από την δεκαετία του ’70, ο Fredric Jameson έγραψε για την έφοδο του ύστερου καπιταλισμού σε δύο παρθένες, απόρθητες έως τότε περιοχές: το ασυνείδητο και τη Φύση. Το ασυνείδητο έγινε θρύψαλα, η ανελέητη έφοδος των media και της διαφήμισης στο πεδίο της ύπαρξης μας ήταν σαρωτική και μη αναστρέψιμη. Τα παιδιά και οι έφηβοι, αποτελούν το πιο προνομιακό ηλικιακά κομμάτι προς ασύδοτη εκμετάλλευση, να ‘ναι καλά το marketing με τους ιεραπόστολους του. Αυτό προκάλεσε το φθόνο του ενήλικου κομματιού του παγκόσμιου πληθυσμού που αποφάσισε να διεκδικήσει το δικαίωμα του να νοιώθει για πάντα παιδί, έφηβος, νέος, αθάνατος. Ο ύστερος καπιταλισμός, όσο αναζητά άλλο τόσο κατασκευάζει παιδιά. Στην ουσία είμαστε όλοι παιδιά με νηπιακή αντίληψη της πραγματικότητας. Η ροπή των εφήβων προς εξέγερση διαχύθηκε σ’ ολόκληρη την κοινωνία αλλά ήρθαν κάπως έτσι τα πράγματα ώστε αυτή να συνίσταται σε ένα ανελέητο αυτοκαταστροφικό όργιο κατανάλωσης με το οποίο κατά βάση εκδικείσαι τον εαυτό σου.
Τα παιδιά που βρέθηκαν κλεισμένα στην Neverland του Jackson, αν στερήθηκαν κατιτίς αυτό ήταν, αν μη τι άλλο, η Επιθυμία να επιθυμείς. Αναγκασμένα να απολαμβάνουν ότι θα ποθούσε οποιοδήποτε άλλο παιδί στον πλανήτη, να ζει δηλαδή σ΄έναν τεχνητό παράδεισο διασκέδασης συντροφιά με τον πιο διάσημο αστέρα της ποπ μουσικής (κομμάτι κι αυτή του θηριώδους κατασκευασμάτος της pop culture που διαμορφώνει το σύνολο της αισθητικής επέμβασης-παρέμβασης στον πλανήτη μετά και τη νέα Disnelyland στη Shanghai), δεν μπορεί παρά να ήταν σκανδαλωδώς τυχερά μιας και η ανείπωτη φαντασία τους έγινε πραγματικότητα.
Τα λοβοτομημένα πιτσιρίκια βρέθηκαν σε μια neverland που ήταν στην ουσία μια No-land. Η απόλυτη φρίκη που μπορεί να βιώσει ένα ανθρώπινο ον είναι η ικανοποίηση της φαντασίωσης του:
- Ther is a gap which forever separates the phantasmic kernel of the subject’s being from the more superficial modes of his or her symbolic and/or imaginary identifications – it is never possible for me fully to assume (in the sense of symbolic integration) the phantasmic kernel of my being: when I approach it boldly, when I come to close to it, what occurs is the aphanisis of the subject: the subject loses his/her symbolic consistency, it disentegrates.[1]
Τα παιδιά είδαν το ασυνείδητο τους να θρυμματίζεται ενόσω το σώμα τους βρισκόταν όμηρος των προσταγών συμφεροντολάγνων, αιμοβόρων ενηλίκων - δήθεν προστατών τους, μα στην ουσία προαγωγών τους. Στα δικά μας, το τελειωτικό χτύπημα για όλους ήρθε με το δεύτερο βίντεο της Τζούλιας Αλεξανδράτου που κυκλοφόρησε προ ημερών. Το δήθεν marketing trick αποδείχθηκε ότι δε ήταν τίποτε άλλο από τη δημιουργία μίας ακόμα ανεκπλήρωτης επιθυμίας με απώτερο σκοπό την ικανοποίηση της. Το θόλωμα των νερών υποτίθεται πως θα έκανε μεγαλύτερη την απόλαυση, μα η αλήθεια βρίσκεται αλλού: το λοβοτομημένο ζώο κείτεται νεκρό. Δεν ανασταίνεται με τίποτα. Η επιθυμία που εκπληρώθηκε, δεν ήταν καν δική του, δεν ήταν κανενός.
Η λύση βέβαια, βρίσκεται μπροστά μας, και όπως όλα δείχνουν θα την αρπάξουμε απ΄τα μαλλιά. Το λοβοτομημένο ανθρώπινο ζώο θα πάψει να υφίσταται προς μεγάλη χαρά όλων μας, μιας και θα αντικατασταθεί από το προγραμματισμένο ανθρωπόμορφο cyborg, προς μεγαλύτερη περιέργεια όλων μας.
[i] Μπορεί αυτοί να είναι πληβείοι imitación, αλλά μόνο αυτούς έχουμε. Οι πραγματικοί πληβείοι, κάτι παραπάνω από ένα δις ανά τον κόσμο, δεν είναι ορατοί σε εμάς. Δεν υφίστανται παρά μόνο ως μια εικόνα που ταξιδεύει από οθόνη σε οθόνη σε στιγμές που οι πληβείοι γίνονται ορατοί με το μόνο τρόπο που μπορεί να συμβεί αυτό: έπειτα από μια καταστροφή.
