Το «δικαίωμα στην τεμπελιά» και το American Dream.

 Από ποια μεριά θα προσεγγίσεις το απύθμενου σκότους θέμα των ημερών, ο ΔοΝηΤής ως ο αντικαταστάτης του πατροπαράδοτου Ελληνικού πέους δηλαδή, εξαρτάται από την όρεξη σου. Άλλοι μιλάνε για την παγκόσμια κρίση, άλλοι για την Ελληνική διαφθορά, άλλοι για μια τρόικα η οποία ξοδεύει μόνο 45 ευρώ για το κολατσιό της (οι ασκητές αντιπρόσωποι του ΔΝΤ vs. οι σπάταλοι νεόπλουτοι Ελληναράδες, μήπως χάθηκε κάθε μέτρο με το αυτομαστίγωμα?), άλλοι για το δικομματισμό, άλλοι για τους κακούς Γερμανούς, άλλοι για τη νεοφιλελεύθερη ταφόπλακα των λαών κτλ.

 Εγώ θα ήθελα να αναφερθώ σε μια αναντιστοιχία η οποία και με βασανίζει. Ένα σωρό ανθρώποι αναπαράγουν με περίσσεια ευκολία στερεότυπα για Έλληνες καλοπερασάκηδες, τεμπέληδες, αρπακολλατζήδες, αιθεροβάμονες. Η κρίση εξηγείται μέσω της απόδοσης ευθυνών σε άρπαγες δημόσιους υπαλλήλους, σε μια νοοτροπία βλαπτική που οδήγησε όλους μας στην καταστροφή (πρόκειται περί καταστροφής πάντως, καμία κινδυνολογία, μόνο ρεαλισμός). Ο λαϊκιστής Γερμανός μας πληροφορεί πως “ζούσαμε καλύτερα από όσο μπορούσαμε” και ήρθε ο καιρός να ξεχρεώσουμε.

 Τα δεχόμαστε όλα αυτά και προχωράμε προς Αμερική μεριά, δυο χρόνια πίσω. Τότε ήταν που έσκασε η φούσκα των στεγαστικών δανείων με αποτέλεσμα μια παγκόσμια κρίση. Ένα σωρό άνθρωποι αγόραζαν σπίτια - από εκείνα τα ωραία προκάτ που βρίσκουμε στα προάστια - ενώ δεν ήταν σε θέση να τα ξεπληρώσουν. Ζούσαν δηλαδή, καλύτερα από όσο μπορούσαν, ή τουλάχιστον προσπάθησαν να ζήσουν. Καθόλου, ή έστω λίγη, κουβέντα έγινε για εκείνη την κοινωνική τάξη στο Αμέρικα η οποία προσπάθησε μέσω τραπεζών-ευγενείς χορηγούς μιας υποσχόμενης, και εν ολίγοις ψευδεπίγραφης ευημερίας, να ζήσει πάνω από τις δυνατότητες της.

 Το American Dream είναι ο ενδιάμεσος κρίκος στην ιστορία. Οι ταλαίπωροι άνθρωποι που αγόραζαν σπίτια την ίδια στιγμή που ήξεραν ότι θα αντιμετώπιζαν αξεπέραστες δυσκολίες να τα ξεπληρώσουν λειτουργούσαν υπό το προστατευτικό κέλυφος του American suburban dream πάνω και στο οποίο οικοδομήθηκε η μυθολογία της υπερδύναμης. Είναι ξεκάθαρο πως τούτο το όνειρο είναι καπιταλιστικό∙ με αυτό εννοώ πως είναι ένα λειτουργικό όνειρο μιας και δεν αντιτίθεται αλλά αντίθετα συνυπάρχει ιδανικά με τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις ευτυχίας-επιτυχίας στα πλαίσια της ζωής όπως μονάχα είμαστε σε θέση να την αντιληφθούμε εδώ και κάμποσο καιρό (Ας θυμηθούμε τον Ζίζεκ∙ το όλο θέμα είναι αν μπορούμε να φανταστούμε τους εαυτούς μας εκτός του καπιταλισμού με την απάντηση να είναι κλίνει συντριπτικά υπέρ του όχι).

 Η κανονικότητα της παρέκκλισης των Αμερικάνων μικρομεσαίων έρχεται σε αντίθεση με την μη-λειτουργικότητα του είδους της παρέκκλισης των Ελλήνων. Δεχόμενοι για τις ανάγκες της σύγκρισης τις κατηγορίες για την τεμπελιά και την απερισκεψία των Ελλήνων μικρομεσαίων, βλέπουμε πως το δικό τους όνειρο δεν νομιμοποιείται κατά τον ίδιο τρόπο. Το κέρασμα του επιδειξιομανούς large μέλους της παρέας, το ξόδεμα των χρημάτων μας σήμερα και αύριο έχει ο Θεός, η συνήθης υπερ-παραγωγή των Ελληνικών διακοπών όπου χαλάς όσα δε χάλασες σε μπόλικους μήνες κτλ κτλ είναι συνήθειες και πρακτικές οι οποίες είναι λιγότερο ηθικά νομιμοποιημένες.

 Στην περίπτωση της Αμερικάνικης κρίσης, το σύστημα δεν τέθηκε υπό εξονυχιστική εξέταση. Το όλο θέμα ανάχθηκε στην απληστεία μερικών «κακών» καπιταλιστών, λέγε με golden boys, οι οποίοι υποτίθεται πως δεν εξέφραζαν καμία πτυχή-λειτουργία του συστήματος παρά μόνο την ανθρώπινη απληστία. Το σύστημα ευθυνόταν μονάχα για κάποιες τρύπες που το ίδιο είχε δημιουργήσει ώστε τα «χρυσά αγόρια» να στήσουν ένα ξέφρενο πάρτυ. Στην περίπτωση της Ελλάδας όμως, το σύνολο των Ελλήνων εκφράζουν και αντικατοπτρίζουν ένα διεφθαρμένο σύστημα το οποίο συνολικά δεν λειτουργεί σωστά. Αυτό φυσικά δεν είναι ψέμα, ο μπάσταρδος Ελληνικός καπιταλισμός είναι διεφθαρμένος (πελατειακές σχέσεις, γενική ανομία, φακελάκια, κονέ κτλ), δηλαδή, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. καιη Ν.Δ. είναι φορείς μιας διαφθοράς που ήδη εγγράφεται στο σύστημα. Η ίδια συστημική διαφθορά όμως παρατηρείται και στην Αμερικάνικη περίπτωση ή και στην Ισλανδία. Αυτό που μερικοί τολμούν να πουν είναι ότι το θέμα μας δεν είναι μόνο ο ανάπηρος εγχώριος καπιταλισμός αλλά επίσης ο έως πρόσφατα αγέρωχος Αμερικάνικος, ή Γερμανικός, ή Ισλανδικός καπιταλισμός. Και στις δύο περιπτώσεις άλλωστε, αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι η σαρωτική επέλαση του νεοφιλελευθερισμού που απαιτεί πλέον να συνθλίψει τους αντιπρόσωπους της κάποτε κραταιάς μεσαίας τάξης.

Το πως θα ονομαστεί η επερχόμενη καταστροφή είναι ένα θέμα το οποίο δεν θα έπρεπε να μας απασχολεί ιδιαίτερα. Η ουσία συνίσταται στην ωμή αλήθεια πως ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού στον Δυτικό κόσμο θα (εξ)αναγκαστεί να ζήσει σε αρκετά χειρότερες συνθήκες απ’ αυτές που είχε συνηθίσει. Ο Ζίζεκ έλεγε - αναφερόμενος στα τελευταία 40-50 χρόνια στον Δυτικό κόσμο - πως ποτέ άλλοτε ένα τόσο μεγάλο κομμάτι πληθυσμού δεν έζησε σε τόσο καλές συνθήκες απολαμβάνοντας δηλαδή τόσο μεγάλη ευημερία (μιλώντας προφανώς χονδροειδώς just to make a point). Η περίπτωση της Ελλάδας ασφαλώς και είναι ενδεικτική.

 Η ανάγκη να αναστηθεί το βρωμερό Ελληνικό πτώμα μέσω του νεοφιλελεύθερου μαγικού χαπιού, προκρίνεται ως μια απόλυτη ανάγκη. Οι ίδιοι οι Έλληνες συνηγορούν σ΄αυτό - έστω σε κάποιο βαθμό - αηδιασμένοι από τη χρόνια έκθεση τους σε ένα αποτυχημένο-δυσλειτουργικό κράτος. Το ίδιο δεν συμβαίνει με τους υπόλοιπους Δυτικούς συναγωνιστές μας παρότι και αυτοί είναι από καιρό εκτεθειμένοι σε ένα - φαινομενικά αρτιότερο μοντέλο κράτους - κατ΄ουσίαν όμως κι αυτό αποτυχημένο μιας και ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι μιας χούφτας τραπεζανθρώπων στην Ισλανδία έφερε τα πάνω κάτω. Φυσικά, αυτοί δεν ήταν μόνοι τους. Όσο οι Έλληνες ευθύνονται συνολικά για το κακό χάλι της οικονομίας άλλο τόσο οι Ισλανδοί ευθύνονται συλλογικά για το κακό που τους βρήκε. Αν οι Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι ήταν κατασπαλητές του δημόσιου χρήματος και τη βγάζανε όμορφα και ωραία με τα μπουζούκια τους, ας μην ξεχνάμε ότι και οι Ισλανδοί την έβγαζαν κια αυτοί μια χαρούλα στα πλαίσια της ευνομούμενης κοινωνίας τους.      

 Γενικά μιλώντας πάντως, όλοι ζούσαμε καλύτερα από όσο μπορούσαμε. Αυτή η διαπίστωση προκύπτει τόσο φυσικά, όσο αυταπόδεικτο είναι και το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία στηρίζεται στο δανεισμό χρημάτων που δεν έχουν πουθενά αντίκρυσμα αλλά εγγράφονται στη συλλογική επιθυμία μιας περασμένης εποχής (εκκίνηση με το τέλος του WWII) για εξημέρωση των παθών∙ τα πάθη αυτά κόστισαν κάμποσα εκατομμύρια νεκρών και πολύ πολύ πόνο. Η εξημέρωση των παθών πήρε σάρκα και οστά με την απόλυτη επικράτηση του liberal Δυτικού μοντέλου το οποίο γιόρτασε την έναρξη της δικής του χιλιετίας όταν ο Francis Fukuyama ανακοίνωσε το τέλος της ιστορίας και ανύψωσε τον προηγούμενο κόσμο μας στα ουράνια.

 Όλα αυτά μας τελείωσαν πανηγυρικά (χορηγός επικοινωνίας του πανηγυριού η MasterCard) και το επίγειο βασίλειο των liberal παραδείσων μας γκρεμοτσακίστηκε από τα ουράνια που έφταναν οι ουρανοξύστες στη Νέα Υόρκη, στην έρημο του προσφάτως ξεχρεωμένου από τα UAE, Dubai. Το ερώτημα φυσικά δεν είναι άλλο από το τι μας περιμένει. Με δυο λέξεις, κάτι χειρότερο. Εναλλακτική? Τσου.

foto: insurgencia grafica