Showing posts with label Thanatos. Show all posts
Showing posts with label Thanatos. Show all posts

26.11.10

II. Thanatos

Allan Hise - Jewish cemetery

 “Ζούμε στην Εποχή του Πτώματος, της Κωματώδους Κατάστασης και της Χίμαιρας. Αυτό που είναι σημαντικό τώρα, δεν είναι τόσο πολύ αυτό που συνιστά τη ζωή, αλλά μάλλον τι εννοούμε με τον θάνατο. Τα νεκρά σώματα δεν αποσυντίθενται (αν πλαστικοποιηθούν), τα νεκρά σώματα μπορεί να επανέλθουν (αν διατηρηθούν σε κρυογονικές συνθήκες). Και τα σώματα σε κωματώδη κατάσταση μπορούν να διατηρηθούν στη ζωή με υποστηρικτικά συστήματα. Τα σώματα γίνονται όλο και περισσότερο υβριδικά συστήματα ανθρώπου - μηχανής. Οι μεταβατικοί χώροι πολλαπλασιάζονται εκεί όπου νέα σύνορα και όρια συνεχώς επανασχηματίζονται, επανακατασκευάζονται και επαναξιολογούνται. Τα σώματα είναι ασαφή. Η Fractal και Phantom Σάρκα, πολλαπλασιάζεται. Δεν ξέρουμε αν είμαστε εδώ ή εκεί, αν είμαστε ζωντανοί ή νεκροί και ίσως αυτό δεν θα αποτελεί πια σημαντική διαφοροποίηση!”

Stelarc, συνέντευξη στην Άννα Χατζηγιαννάκη



 “You know, Plato says philosophy’s a meditation on and a preparation for death. By death what he means is not an event, but a death in life because there’s no rebirth, there’s no change, there’s no transformation without death, and therefore the question becomes: How do you learn how to die? Of course Montaigne talks about that in his famous essay “To Philosophize Is to Learn How to Die.” You can’t talk about truth without talking about learning how to die because it’s precisely by learning how to die, examining yourself and transforming your old self into a better self, that you actually live more intensely and critically and abundantly. So that the connection between learning how to die and changing, being transformed, turning your world upside down, inverting your world the way in which that famous play by Ludwig Tieck** highlights so that you actually are in a different kind of zone, you have a new self.” […]
 The conversation with the dead is one of the great pleasures of life. My God, somebody who is sitting there reading Chekhov, Beckett, reading Toni Morrison – you are not in any way dead, in many ways you are intensely alive. I mean, when my dear brother Simon reads Wallace Stevens in his wonderful book Things Merely Are, he’s very much alive. It’s impossible to be dead and dull reading Wallace Stevens’s intricate and subtle plays of mind. So it’s true that you might be socially isolated because you’re in the library, at home and so on, but you’re intensely alive. In fact you’re much more alive than these folk walking the streets of New York in crowds, with no intellectual interrogation and questioning going at all. But if you read John Ruskin, or you read Mark Twain, or, my God, Herman Melville, you almost have to throw the book against the wall because you’re almost so intensely alive that you need a break! It’s time to take a break, get a little dullness in your life, take Moby-Dick and throw it against the wall the way Goethe threw von Kleist’s work against the wall. It was just too much.”

Cornel West


31.8.10

Thanatos


Death is blue
Originally uploaded by Shrimaitreya




[...] Εκείνο που είναι όντως καινούργιο με την έκθεση «Bodies» στην Τεχνόπολη, η οποία αυτές τις ημέρες προσελκύει ορδές περιέργων, είναι η πρωτοφανής ωμότητα της κυριολεξίας. Η έκθεση πετσοκομμένων ανθρώπινων πτωμάτων σε γελοίες στάσεις σαρκάζει με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο την τέχνη και υποβιβάζει μακάβρια τη ζωή: μας καλεί να προσυπογράψουμε τη μεταμόρφωση του κόσμου μας σε ορθολογικά ελεγχόμενο νεκροτομείο, να πανηγυρίσουμε το ότι μας έχει κλαπεί όχι μόνο το σώμα αλλά και ο ίδιος ο θάνατός μας. Ότι το εγχείρημα δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί αισθητικά με καμία έννοια μαρτυρείται από την ανάγκη των διοργανωτών να το τονώσουν με μια ένεση επιστημονικότητας... [...] Η δουλική υπόκλιση της «τέχνης» στην επιστημονική αυθεντία, και δη την ιατρική, είναι ο ασφαλέστερος δείκτης του τέλους τού φιλελεύθερου αστικού πολιτισμού, του ολοκληρωτικού μέλλοντος των κοινωνιών μας, που έχει όλο και περισσότερο τη σφραγίδα ενός υγειονομικού σωφρονισμού.
[...] Συμπτωματικά διάβαζα τις ημέρες αυτές ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νήσος, τον συλλογικό τόμο της Δήμητρας Μακρυνιώτη, Περί θανάτου. Η πολιτική διαχείριση της θνητότητας (Αθήνα 2008). [...] Στάθηκα στο κείμενο του Geoffrey Gorer, Η πορνογραφία του θανάτου (σελ. 73-81) διότι μου φάνηκε ότι, αθέλητα κι εκ των υστέρων, επιτρέπει ακριβώς μια εννοιοποίηση της εμπειρίας των «Bodies». Βασική του παρατήρηση (που συμπίπτει με τις ιστορικές περιοδολογήσεις του Aries ή του Vovelle) είναι ότι τον 20ό αιώνα, ιδίως στις αγγλοσαξωνικές χώρες, συντελέστηκε μια μετατόπιση της σεμνοτυφίας από σεξουαλικές αναπαραστάσεις και πράξεις προς τον ίδιο τον θάνατο. Ήταν προϊόν της αιφνίδιας «απόκρυψης» του θανάτου στις νεοτερικές κοινωνίες - και κάθε μεθοδευμένη απόκρυψη, όπως ξέρουμε, γεννά συνοδευτικές ηδοβλεπτικές παρορμήσεις. Η οιονεί πορνογραφική ανταπόκριση του κοινού σε μια τέτοια έκθεση (όπως ακριβώς είχε προβλεφθεί από τους διοργανωτές της) πηγάζει, πιστεύω, από αυτό το διφορούμενο καθεστώς του θανάτου στις κοινωνίες μας: αν οι βικτωριανοί είχαν απωλέσει το σώμα τους, εμείς έχουμε απωλέσει τον θάνατό μας - και η οδύνη αυτής της απώλειας τροφοδοτεί εσωτερικά μιαν ακόρεστη, ακατάσχετη θανατολαγνεία.
του Φώτη Τερζάκη



Μολονότι το σύμπαν της τέχνης είναι διαποτισμένο απ΄τον θάνατο, η τέχνη αποκρούει τον πειρασμό να δώσει νόημα στον θάνατο. Για την τέχνη, ο θάνατος είναι ένας σταθερός κίνδυνος, κακοτυχία, σταθερή απειλή μέχρι και σε στιγμές ευτυχίας, θριάμβου, εκπλήρωσης. (Ως και στον Τριστάνο, ο θάνατος παρεμένει ατύχημα, διπλό ατύχημα του ερωτικού φίλτρου και της λαβωματιάς. Ο ύμνος στον θάνατο είναι ύμνος στον έρωτα). Όλα τα βάσανα γίνονται αρρώστεια που οδηγεί στον θάνατο –μολονότι η αρρώστεια ενδέχεται να γιατρευτεί. Το La morte des pauvres [ θάνατος των φτωχών] μπορεί να είναι κάλλιστα απελευθέρωση∙ η φτώχεια είναι δυνατόν να καταργηθεί. Κι όμως, ο θάνατος παραμένει η άρνηση η εγγενής στην κοινωνία, στην ιστορία. Είναι η τελική ανάμνηση των περασμένων –στερνή ανάμνηση όλων των δυνατοτήτων που εγκαταλείφθηκαν, όλων όσων θα μπορούσαν να ειπωθούν και δεν ειπώθηκαν, όλων των χειρονομιών που δεν έγιναν, όλων των τρυφεροτήτων που δεν δείχθηκαν.
του Χέρμπερτ Μαρκούζε, Η αισθητική διάσταση, εκδ. Νησίδες (1998), σελ. 64.



Η ζωή είναι αλλού παρόλο που είμαστε ήδη εδώ, απλώς είναι λίγοι που το βλέπουν. Οι περισσότεροι απλώς υπάρχουν, λίγοι ζουν, γιατί λίγοι ξέρουν ότι θα πεθάνουν, οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι αθάνατοι. Εμείς δεν έχουμε χρόνο για την αθανασία.
Έχουμε χρόνο για τη ζωή;
Ναι, και μόνο.

Νίκος Λυγερός, συνέντευξη στην εκπομπή "Η Ζωή είναι αλλού".